भारतातील मोठ्या क्षेत्रावर शेती केली जाते. आजही देशातील 60-70 टक्के जनता शेतीवर अवलंबून आहे. त्याचबरोबर या महागाईच्या युगात शेती करणे शेतकऱ्यांसाठी आव्हानात्मक बनले आहे. भूगर्भातील पाणी कमी झाल्यामुळे बहुतांश पिकांना सिंचन करता येत नाही, तर शेतकऱ्यांच्या कमकुवत आर्थिक परिस्थितीमुळे ते आधुनिक शेतीसाठी पैसे उभे करू शकत नाहीत. अशा परिस्थितीत केंद्र सरकारने शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढवण्यासाठी आणि त्यांना अनुदानाच्या स्वरूपात आधार देण्यासाठी अनेक महत्त्वाच्या योजना राबवल्या आहेत.
Table of contents [Show]
- राबविण्यात आलेल्या योजनांचे उद्देश (Motive of Scheme)
- प्रधानमंत्री पीक विमा योजना (PM Fasal Vima Yojana)
- पंतप्रधान शेतकरी सन्मान निधी योजना (PM Kisan Sanman Nidhi Yojana)
- किसान क्रेडिट कार्ड योजना (Kisan Credit Card Yojana)
- प्रधानमंत्री जन धन योजना (PM Jan Dhan Yojana)
- प्रधानमंत्री ग्रामीण आवास योजना (PM Gramin Aawas Yojana)
राबविण्यात आलेल्या योजनांचे उद्देश (Motive of Scheme)
भारत सरकार शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढवण्यासाठी कल्याणकारी योजना सुरू करते. शेतकऱ्यांचे उत्पन्न दुप्पट व्हावे, जेणेकरून त्यांचे राहणीमानही उंचावेल हा यामागील सरकारचा उद्देश आहे. जागरूक शेतकरी या योजनांचा लाभ घेऊन अधिक प्रगत पद्धतीने शेती करतात. प्रधानमंत्री पीक विमा योजना, किसान सन्मान निधी योजना, किसान क्रेडिट कार्ड योजना, प्रधानमंत्री आवास योजना ग्रामीण, प्रधानमंत्री जन धन योजना या भारत सरकारच्या प्रमुख योजना आहेत, याबाबत सविस्तर जाणून घ्या.
प्रधानमंत्री पीक विमा योजना (PM Fasal Vima Yojana)
केंद्र सरकारने शेतकर्‍यांसाठी प्रधानमंत्री पीक विमा योजना या उद्देशाने सुरू केली होती जेणेकरून ते त्यांच्या नैसर्गिक आपत्तीमुळे नष्ट झालेल्या किंवा नुकसान झालेल्या पिकांची भरपाई करण्यासाठी सरकारी मदत रकमेचा लाभ घेऊ शकतील. कधी पूर, कधी दुष्काळ तर कधी वादळ वा गारपिटीमुळे शेतकऱ्यांची पिके उद्ध्वस्त होतात. अशा परिस्थितीत शेतकरी मदतीसाठी सरकारकडे पाहतो. शेतकऱ्यांची ही व्यथा ओळखून सरकारने प्रधानमंत्री पीक विमा योजना सुरू केली. त्यात पेरणीच्या पहिल्या चक्रापासून काढणीनंतरच्या चक्राचा समावेश होतो. या योजनेत शेतकऱ्यांना त्यांच्या पिकांच्या नुकसानीचा विमा दिला जाणार आहे. जर एखाद्या शेतकऱ्याचे पीक नैसर्गिक कारणाने नष्ट झाले असेल तर त्याला या योजनेचा लाभ दिला जातो. मानवी कारणांमुळे नष्ट झाल्यास पीक विमा मिळत नाही. या धोरणांतर्गत शेतकऱ्यांना खरीप पिकासाठी 2 टक्के आणि रब्बी पिकासाठी 1.5 टक्के विमा रक्कम दिली जाते. शेतकऱ्यांसाठी त्याची पात्रता अशी आहे की, अर्जदार शेतकऱ्याने यापूर्वी कोणत्याही विमा योजनेचा लाभ घेतलेला नसावा.
पंतप्रधान शेतकरी सन्मान निधी योजना (PM Kisan Sanman Nidhi Yojana)
शेतकऱ्यांसाठी सर्वात फायदेशीर योजना म्हणजे शेतकरी सन्मान निधी योजना. त्याचे अनेक फायदे आहेत. या योजनेत शेतकऱ्यांच्या खात्यात वर्षभरात सहा हजार रुपये किसान सन्मान निधीच्या रूपात पाठवले जातात. ही रक्कम तीन हप्त्यांमध्ये दिली जाते. यासाठी शेतकऱ्याला ऑनलाइन नोंदणी करावी लागणार आहे. शेतकरी असल्याचा पुरावा म्हणून जमिनीची कागदपत्रे आवश्यक आहेत. सरकारने शेतकरी सन्मान निधीसाठी आवश्यक पात्रता निश्चित केली आहे. त्यासाठी सहा हेक्टर जमीन असणे आवश्यक आहे. याशिवाय शेतकऱ्यांसाठी शेअर सर्टिफिकेट, आधार कार्ड आदींचा समावेश आहे.
किसान क्रेडिट कार्ड योजना (Kisan Credit Card Yojana)
किसान क्रेडिट कार्ड योजना ही शेतकऱ्यांसाठी खूप उपयुक्त आहे. यामध्ये शेतकऱ्यांना कमी व्याजावर कर्ज दिले जाते. त्याची सुरुवात नॅशनल बँक फॉर अॅग्रिकल्चर अँड रुरल डेव्हलपमेंटने केली होती. आता हे किसान क्रेडिट कार्ड प्रधानमंत्री शेतकरी सन्मान निधी योजनेशी जोडले गेले आहे. केसीसीच्या माध्यमातून शेतकऱ्यांना अत्यंत कमी व्याजावर कर्जही दिले जाते. यामध्ये ३ लाख रुपयांपर्यंतचे कर्ज ४ टक्के व्याजदराने उपलब्ध आहे.
प्रधानमंत्री जन धन योजना (PM Jan Dhan Yojana)
केंद्र सरकारच्या प्रमुख योजनांमध्ये प्रधानमंत्री जन धन योजना ही शेतकरी आणि सर्वसामान्यांसाठी आणखी एक योजना आहे. ही योजना गरीब लोकांना बँकांशी जोडण्यासाठी आणि त्यांना बचत करण्यास प्रोत्साहित करण्यासाठी आहे. हे खाते शून्य शिल्लक वर उघडले जाते. हे खाते बँक आणि पोस्ट ऑफिसमध्ये उघडता येते. योजनेंतर्गत खातेदाराला 1.30 लाख रुपयांचा लाभ दिला जातो. याशिवाय तुम्हाला अपघात विम्याची सुविधाही मिळते. प्रधानमंत्री जन धन योजनेअंतर्गत बँक खाते कोण उघडू शकते? या संदर्भात सांगा की यासाठी अर्जदार हा भारताचा नागरिक असणे आवश्यक आहे. याशिवाय त्याचे किमान वय 10 वर्षे असावे. कमाल वय कितीही असो. तर अर्जदार हा बँक खातेदार नसावा. जर आधीच खाते असेल तर त्याचे जन धन खाते उघडता येणार नाही.
प्रधानमंत्री ग्रामीण आवास योजना (PM Gramin Aawas Yojana)
आजही अनेकांकडे स्वतःचे घर नाही. शहर असो किंवा ग्रामीण भाग, देशात लाखो लोक आहेत ज्यांना निवारा हवा आहे. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी आणि त्यांच्या सरकारने कोणतीही व्यक्ती छताशिवाय राहणार नाही अशी व्यवस्था केली आहे. त्यासाठी प्रधानमंत्री आवास योजना लागू करण्यात आली आहे. हे शहरी आणि ग्रामीण भागातील रहिवाशांसाठी योग्य आहे. साठी फायदेशीर आहे येथे तुम्हाला प्रधानमंत्री आवास योजना ग्रामीण बद्दल माहिती दिली जात आहे. या योजनेचा उद्देश गावांमध्ये राहणाऱ्या लोकांना घरे उपलब्ध करून देणे हा आहे. 2022 सालासाठी जारी करण्यात आलेल्या या योजनेत कर्जावरील व्याजदर 6.5 टक्के आहे. पीएम आवास योजनेअंतर्गत 6 लाख रुपयांपर्यंतचे कर्ज उपलब्ध आहे. विशेष म्हणजे, पीएम आवास योजना ही ग्रामीण आणि शहरी भागातील गरीब लोकांना पक्की घरे देण्यासाठी एक महत्त्वाची योजना आहे. शेतीविषयक अधिक योजनांच्या माहिती इथे क्लिक करा.
इतर सरकारी योजनांविषयी जाणून घ्या
https://mahamoney.com/government-scheme
शेतीविषयक सरकारी योजना
https://mahamoney.com/agriculture-scheme
ज्येष्ठ नागरिकांसाठी योजना
https://mahamoney.com/senior-citizen-scheme
महिलांसाठी योजना
https://mahamoney.com/women-schemes
पेन्शन विषयक योजना
https://mahamoney.com/pension-scheme
