गेल्या वर्षभरात रेपो दरात (Repo Rate) वाढ झाली असली तरी भारतात कर्जाची मागणी जास्त आहे. ऑक्टोबर 2022 पर्यंत, थकित वैयक्तिक कर्ज (personal loan) 37.7 लाख कोटी रुपयांपर्यंत वाढले आहे. हा आकडा ऑनलाइन वित्तीय सेवा प्रदाता बँकबाझारच्या अहवालात सांगितला आहे की महामारीनंतर अर्थव्यवस्थेत चांगली सुधारणा झाली आहे. मनीमूड रिटेल क्रेडिट ट्रेंड्सच्या अहवालानुसार पर्सनल लोन हे 7.8 कोटी रुपयांवरून 9.9 कोटी रुपयांपर्यंत वार्षिक 24 टक्क्यांनी वाढली आहेत. अहवालात असे म्हटले आहे की क्रेडिट कार्डचे कर्ज 1.3 लाख कोटींवरून 28 टक्क्यांनी वाढून 1.7 लाख कोटी झाले आहे. मात्र, या काळात रोखीच्या व्यवहारात लक्षणीय घट झाली आहे. याचे सर्वात मोठे कारण म्हणजे पेमेंट करण्यासाठी किंवा पेमेंट घेण्यासाठी लोक UPI अधिक वापरत आहेत. 2023 साठी, अहवालात असे नमूद केले आहे की किरकोळ कर्जाच्या वाढीचा वेग महागाईत माफक प्रमाणात कायम राहील. लहान असुरक्षित कर्जे पहिल्या दोन तिमाहीत वेगाने वाढतील.
क्रेडिट कार्डच्या खर्चात वाढ
मे 2022 मध्ये, भारतीय रिझर्व्ह बँकेने (Reserve Bank of India) नोंदवले की भारतात सुमारे 77 दशलक्ष क्रेडिट कार्ड शिल्लक आहेत, मे 2021 च्या तुलनेत 23 टक्के वाढ आणि मे 2018 च्या तुलनेत 100 टक्क्यांहून अधिक वाढ झाली आहे. क्रेडीट कार्ड्स, विशेषत: सह-ब्रँड ने, क्रेडिट कार्डची थकबाकी सुमारे 8 कोटी रुपयांवर पोहोचली, पाच वर्षांच्या कालावधीत दुप्पट झाली, असे BankBazaar च्या ताज्या अहवालात म्हटले आहे. "क्रेडिट कार्डचा खर्च वाढला आहे आणि एटीएममधून पैसे काढण्याचे प्रमाण 2020 च्या पातळीवर स्थिर झाले आहे," असेही अहवालात म्हटले आहे. क्रेडिट कार्ड वितरणात वर्षानुवर्षे 103 टक्क्यांनी वाढ झाल्याचे अहवालात सांगण्यात आले आहे. रिवॉर्ड्स कार्ड 48 टक्क्यांनी वाढले, तर प्रीमियम कार्ड सर्वाधिक पसंतीची राहिली, ज्याच्या खर्चात 3 पट वाढ झाली. लॉकडाऊन निर्बंध उठवल्यानंतर पेट्रोलची किंमत वाढल्याने आणि कार्यालये पुन्हा सुरू झाल्यामुळे बँकांनी ऑफर केलेल्या इंधन कार्डमध्ये 22 टक्क्यांनी वाढ झाली.
गृहकर्जाचा ट्रेंड वाढला
अहवालात म्हटले आहे की, स्वस्त कर्जे आणि सरकारी अनुदानांच्या मदतीमुळे लॉकडाऊन आणि साथीच्या काळात भारतीयांनी घरे खरेदी करण्यात स्वारस्य दाखवले. व्याजदर वाढले तरी 2022 मध्ये त्याची पुनरावृत्ती होत राहिली. आरबीआयने नोंदवले आहे की मार्च ते ऑक्टोबर दरम्यान गृहकर्ज 8.4 टक्क्यांनी वाढले आहे, जे मागील सहा महिन्यांच्या कालावधीपेक्षा खूप जास्त आहे ज्या दरम्यान कोणतीही वाढ झाली नाही. आरबीआय (RBI – Reserve Bank of India) ने 7 डिसेंबर 2022 रोजी रेपो दरात 35 बेसिस पॉईंट्सची वाढ करत, दर 6.25 टक्क्यांवर आणला आणि 2022 मध्ये रेपो दरात चौथी वाढ चिन्हांकित केली.
