आता अवघ्या काही दिवसांत अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन (Nirmala Sitharaman, Finance Minister) देशासमोर सर्वसाधारण अर्थसंकल्प (Budget 2023) मांडणार आहेत. यासाठी विविध उद्योगांतील लोक आपल्या अपेक्षा आणि मागण्या अर्थ मंत्रालयासमोर ठेवत आहेत, यावेळी अर्थसंकल्पात कॅपिटल गेन टॅक्स (Capital Gain Tax) नियम सुलभ आणि सुव्यवस्थित करण्याची शिफारस करण्यात आली आहे. ज्यामध्ये वेगवेगळे होल्डिंग पीरियड्स, इंडेक्सेशन, असमान इन्सेटिव्ह यांच्याशी संबंधित नियमांमध्ये समानता आणण्याची शिफारस केली आहे. अशा परिस्थितीत, कॅपिटल गेन टॅक्सची सध्याची प्रणाली आणि सुधारणेला कोठे वाव आहे ते जाणून घेऊया.
Table of contents [Show]
कॅपिटल गेन टॅक्सचे वेगवेगळे नियम
- लॉंग टर्म कॅपिटल एसेट-होल्डिंग कालावधी 3 वर्षे+
- 3 वर्षांपेक्षा कमी असलेली होल्डिंग शॉर्ट टर्म कॅपिटल एसेट
- स्थिर मालमत्ता - 2 वर्षांपेक्षा जास्त काळ होल्डिंग लॉंग टर्म
- स्थिर मालमत्ता - 2 वर्षांपेक्षा कमी कालावधीची होल्डिंग शॉर्ट टर्म
- इक्विटी शेअर्स, म्युच्युअल फंड, लिस्टेड डिबेंचर, बॉण्ड्स-1 वर्ष+ लॉंग टर्म
- 1 वर्षापेक्षा कमी लिस्टेड शेअरची होल्डिंग शॉर्ट टर्म
- लिस्टेड आणि अनलिस्टेड होल्डिंग कालावधीत अंतर
- अनलिस्टेड इक्विटी - 2 वर्षांपेक्षा जास्त काळ होल्डिंग लॉंग टर्म
वेगवेगळ्या एसेट क्लास मध्ये वेगवेगळे कर नियम
- दीर्घकालीन कर्जावर 20% कर + इंडेक्सेशन
- अल्प मुदतीच्या कर्जावरील किरकोळ दरावरील कर
- इक्विटीवर 10% LTCG आणि 15% STCG कर
- 3 वर्षांपेक्षा जास्त सोने ठेवण्यावर 20% कर + इंडेक्सेशन
- 3 वर्षांपेक्षा कमी सोने ठेवल्यास किरकोळ दराने कर
- घराच्या मालमत्तेवर दीर्घकालीन 20% कर + इंडेक्सेशन
- घर मालमत्ता - 2 वर्षांपेक्षा कमी होल्डिंगवर किरकोळ दर
- असूचीबद्ध इक्विटी - 2 वर्षांवरील 20% कर + इंडेक्सेशन
- 2 वर्षांपेक्षा कमी सूचीबद्ध नसलेल्या इक्विटीवर किरकोळ दराने कर
- सूचीबद्ध बाँड्स/डिबेंचर - 1 वर्षापेक्षा जास्त असल्यास 10% कर
- 1 वर्षाच्या आत खरेदी/विक्रीवर कर
- शॉर्ट टर्म कॅपिटल गेनचा रेट 15%
- एसटीटीचं कोणतंही डिडक्शन नाही
- काही चार्जच्या नेट ऑफनंतर कॅपिटल गेन मिळतो
- चार्ज जसे, ब्रोकरेज, ट्रान्झॅक्शन चार्ज, सेबी चार्ज, स्टॅंप चार्ज
- शॉर्ट टर्म कॅपिटल लॉस, LTCG किंवा STCG पासून सेट ऑफ केले जाऊ शकते
- शॉर्ट टर्म कॅपिटल लॉस 8 वर्षांपर्यंत कॅरी फॉरर्वड केला जाऊ शकतो
लॉन्ग टर्म कॅपिटल गेन टॅक्स (LTCG) मध्ये सूचीबद्ध शेअर्स/एमएफचे नियम
- 1 वर्षापेक्षा जास्त काळ ठेवल्यास लॉंग टर्म
- LTCG वर वार्षिक `1 लाखांपर्यंत कर सूट
- लॉंग टर्म कॅपिटल गेन दर 10%
- एसटीटीचं डिडक्शन नाही
- काही चार्जच्या नेट ऑफनंतर कॅपिटल गेन मिळतो
- चार्ज जसे, ब्रोकरेज, ट्रान्झॅक्शन चार्ज, सेबी चार्ज, स्टॅंप चार्ज
- लॉंग टर्म कॅपिटल लॉस फक्त LTCG मधूनच सेट ऑफ होतो
- लॉंग टर्म कॅपिटल लॉस 8 वर्षांपर्यंत कॅरी फॉरवर्ड केला जाऊ शकतो
कॅपिटल गेन टॅक्समध्ये सुधारणांची गरज
- सार्वजनिक आणि खासगी बाजाराच्या नियमांमध्ये समानता असली पाहिजे
- इक्विटी, डेब्ट, रिअल इस्टेट, म्युच्युअल फंड मध्ये सरळ नियम बनावे
- वेगवेगळ्या होल्डिंग कालावधीमध्ये एकसमानता आणा
- टॅक्स ब्रेक, इंडेक्सेशन इत्यादी सर्वांसाठी समान असावे
