Key decisions made by FM Nirmala Sitharaman: निर्मला सीतारमण देशाच्या पहिल्या पूर्णवेळ अर्थमंत्री! अर्थमंत्री म्हणून त्यांची 2019 साली नियुक्ती केली गेली. तेव्हापासून आजपर्यंत देशापुढे अनेक सामाजिक, राजकीय, वैद्यकीय आणि आर्थिक संकटे आली; या आव्हानांचा सामना त्यांनी समर्थपणे केला. त्यांच्या प्रयत्नांमुळे देशाची आर्थव्यवस्था सध्याच्या जागतिक मंदीच्या स्थितीतही भक्कमपणे उभी आहे. आज आपण निर्मला सीतारमण यांनी अर्थमंत्री म्हणून घेतलेले महत्त्वाचे निर्णय, जे घरगुती अर्थकारणाला फायदेशीर ठरले, ते समजून घेऊयात.
निर्मला सीतारमण यांनी आजवर घेतलेले महत्त्वाचे निर्णय पुढीलप्रमाणे (Important decisions by Nirmala Sitharaman)
- बँकांचे विलीनीकरण: 2020 मध्ये केंद्रीय मंत्रिमंडळाने मंजूर केलेल्या सार्वजनिक क्षेत्रातील बँकांच्या विलीनीकरणासाठी निर्मला सीतारामन यांनी मोठे पाऊल उचलले. मंत्रिमंडळाने सार्वजनिक क्षेत्रातील दहा बँकांचे चार बँकांमध्ये एकत्रीकरण करण्यास मान्यता दिली. यामध्ये ओरिएंटल बँक ऑफ कॉमर्स आणि युनायटेड बँक ऑफ इंडिया हे पंजाब नॅशनल बँकमध्ये तर सिंडिकेट बँक कॅनरा बँकेत, आंध्र बँक आणि कॉर्पोरेशन बँक युनियन बँक ऑफ इंडियामध्ये आणि अलाहाबाद बँक इंडियन बँकमध्ये विलिन करण्यात आले. हे विलिनकरण 1 एप्रिल 2020 पासून अंमलात आणले गेले.यामुळे प्रत्येक विलिन झालेल्या बँकेचा आठ लाख कोटी रुपयांपेक्षा जास्त व्यवसाय झाला.
- आत्मनिर्भर भारत: भारतातील कोव्हिड-19 महामारीशी लढण्यासाठी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या विशेष आर्थिक आणि व्यापक पॅकेजच्या व्हिजनच्या अनुषंगाने अर्थमंत्री सीतारमण यांनी आत्मनिर्भर भारतची घोषणा केली. मे 2020 मध्ये 20 लाख कोटी रुपयांचे आत्मनिर्भर भारत पॅकेज जाहीर केले. याला नंतर 2.65 लाख कोटी रुपयांच्या आत्मनिर्भर भारत 3.0 प्रोत्साहनाच्या घोषणेने आणखी चालना मिळाली. नोव्हेंबर 2020 मध्ये, अर्थमंत्री सीतारामन यांनी आत्मनिर्भर भारत 3.0 अंतर्गत भारत सरकारच्या अर्थव्यवस्थेला प्रोत्साहन देण्यासाठी 12 प्रमुख उपायांची घोषणा केली. सरकार आणि भारतीय रिझर्व्ह बँकेने नोव्हेंबर 2020 पर्यंत जाहीर केलेले एकूण प्रोत्साहन, करोनाचे सामाजिक अर्थकारणावर झालेले परिणाम कमी करण्यासाठी 29.87 लाख कोटी रुपये आहे, ही रक्कम भारताच्या जीडीपीच्या (GDP) 15 टक्के होती.
- टॅक्स स्लॅब सुलभ करणेः करदात्यांना दिलासा देण्यासाठी आणि करप्रणाली सुलभ करण्यासाठी, सीतारमण यांनी त्यांच्या कार्यकाळात वार्षिक 2.5 लाख रुपये आणि त्याहून अधिक कमाई करणाऱ्या लोकांसाठी कर स्लॅब निश्चित केले आहेत. सूट आणि वजावट देखील निर्दिष्ट केल्या आहेत. स्थिर करप्रणाली उत्तम संकलनात मदत करते आणि अधिक गुंतवणूक आकर्षित करते. भारतीय कंपन्यांना अधिक स्पर्धात्मक बनवण्यासाठी तिने कॉर्पोरेट टॅक्स कमी केला आहे.
- एमएसएमईंना क्रेडिट: कोव्हिड 19 रिकव्हरी पॅकेजचा एक भाग म्हणून, सीतारामन यांनी गेल्या वर्षी जूनमध्ये लहान आणि मध्यम व्यवसायांसाठी 1.5 लाख कोटी रुपयांचे अतिरिक्त कर्ज जाहीर केले. मोफत अन्नधान्य आणि अतिरिक्त 14 हजार 775 कोटी रुपये खत अनुदान देण्यासाठी सरकारने 93 हजार 869 कोटी रुपयांची तरतूद केली आहे.
- प्रमुख क्षेत्रांमध्ये सुधारणाः निर्मला सीतारमण यांनी कोळसा क्षेत्रात व्यावसायिक खाणकाम सुरू केले, संरक्षण क्षेत्रात स्वावलंबनाला प्रोत्साहन दिले, अंतराळ उपक्रमांमध्ये खाजगी सहभागाला प्रोत्साहन दिले, पब्लिक, प्रायव्हेट पार्टनरशीपद्वारे अधिक जागतिक दर्जाचे विमानतळ बांधण्यास मान्यता दिली आणि टॅरिफ धोरणात (देशाच्या सरकारद्वारे किंवा मालाच्या आयात किंवा निर्यातीवर सुपरनॅशनल युनियनद्वारे लादलेला कर आहे.) सुधारणा केल्या.
- क्रिप्टोकरन्सी करः भारतात अजूनही क्रिप्टो कायदा लागू झालेला नसला तरी, सीतारमण यांनी क्रिप्टो ट्रेडिंगवर 30 टक्के कर लावण्याची घोषणा केली. 30 टक्के कर दरानंतर, क्रिप्टोकरन्सी गुंतवणूकदारांना त्यांच्या मालमत्तेवर 1 टक्के कर कापला जाईल असे घोषित केले होते.
- रोजच्या वापरातील वस्तूंवर जीएसटी: कडधान्ये, गहू, राई, ओट्स, मका, तांदूळ, मैदा, सुजी, बेसन, पफ केलेला तांदूळ आणि दही, लस्सी, ताक आणि दूध हे खाद्यपदार्थ प्री-पॅकेज केलेले आणि लेबल केलेले पुरवठा केल्यावर त्यावर 5 टक्के जीएसटी आकारण्याचा निर्णय जीएसटी काऊन्सिलमध्ये घेण्यात आला आहे. पूर्वी ब्रँडेड आणि युनिट कंटेनरमध्ये पॅक केल्यावर जीएसटी लागू होतहोता, आता पॅक करण्यापूर्वीदेखील यावर टक्के जीएसटी लालू केला गेला.
अर्थमंत्री निर्मला सीतारमण यांनी घेतलेल्या विविध निर्णयांचे स्वागत झाले तर काही निर्णयांवर टिका झाल्या. त्यांच्या निर्णयांमुळे थेट नागरिकांना कधी फायदा झाला तर कधी व्यावसायिकांना फायदा झाला. त्यांनी देशाच्या अर्थव्यवस्थेला स्थिरस्थावर ठेवण्यासाठी अनेक कठोर निर्णय घेतले, ज्यामुळे आज जागतिक आर्थिक मंदीच्या काळात भारताला कमी फटका बसत आहे.
