What are the types of crop loans?: शेतकऱ्याला पीक वाढवताना अनेक प्रकारचे खर्च करावे लागतात, मात्र भांडवला (Capital)अभावी हे खर्च भागवणे शेतकऱ्याला शक्य होत नाही. पीक उत्पादना दरम्यान बाजारातून बियाणे, खते खरेदी करून यंत्रसामग्री (Machinery) खरेदी करावी लागते. या गरजा पूर्ण करण्यासाठी शेतकरी आपल्याच गावातील सावकाराकडून कर्ज घेतो, ज्यावर त्याला खूप महागडे व्याज द्यावे लागते. त्यामुळे नाहक चढ्या दराने जास्त व्याज देऊन शेतकरी कर्जाच्या ओझ्याखाली दबला जातो. ही बाब लक्षात घेऊन शासनाच्या वतीने सहकाराच्या माध्यमातून शेतकऱ्यांना स्वस्त दरात कर्ज उपलब्ध करून दिले जाते. जेणेकरून ते येथून कमी व्याजदरात कर्ज घेऊन आपल्या शेतीच्या गरजा पूर्ण करू शकतील. त्याच वेळी, देशात अशा अनेक बँका आहेत ज्या शेतकऱ्यांना पीक उत्पादनावर होणारा खर्च भागवण्यासाठी अल्प मुदतीसाठी कर्ज (Loan for a short term) देतात, त्याबाबत सविस्तर माहिती जाणून घेऊया.
Table of contents [Show]
क्रॉप लोनचे किती प्रकार आहेत? (How many types of crop loans are there?)
- क्रॉप लोन (किसान क्रेडिट कर्ज) (Kisan credit card) हे कृषी कर्ज अल्प मुदतीचे कर्ज आहे. जे कापणीनंतर उपकरणांच्या देखभालीसाठी घेतले जाते. अल्प मुदतीच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी हे कर्ज एक चांगला पर्याय आहे. यामध्ये शेतकऱ्यांना कार्ड दिले जाते ज्याद्वारे ते त्यांच्या संसाधनांच्या खरेदीसाठी एटीएममधून पैसे काढू शकतात.
- कृषी मुदत कर्ज (Agricultural Term Loan) हे दीर्घकालीन पीक कर्ज आहे. जे विविध कृषी गरजा पूर्ण करण्यासाठी सरकारी आणि गैर-सरकारी बँकांकडून 48 महिन्यांसाठी जारी केले जाते. बँका 4 ते 5 वर्षे शेतकर्‍यांसाठी नवीन यंत्रसामग्री खरेदी करण्यासाठी, सौर ऊर्जा संयंत्रे बसवण्यासाठी आणि पवनचक्की बसवण्यासाठी वापरतात.
क्रॉप लोनचे प्रकार (Types of Crop Loans)
- फलोत्पादन कृषी कर्ज
- वनीकरण पीक कर्ज
- किसान गोल्ड लोन
फलोत्पादन कृषी कर्ज (Horticulture Agricultural Loans)
या प्रकारचे पीक कर्ज शेतकऱ्याला बागकामासाठी दिले जाते. ज्यामध्ये शेतकऱ्याला जमिनीवर काही प्रकारची फळबाग किंवा भाजीपाला पिकवायचा असतो. याशिवाय बागकामासाठी जमिनीला कुंपण घालणे, कृषी संसाधने खरेदी करणे, सिंचन सुविधांचा (Irrigation facility) पुरवठा करणे यासाठी उपलब्ध आहे. जेणेकरून शेतकरी आपल्या जमिनीवर बागकाम करू शकेल.
वनीकरण पीक कर्ज (Forestry Crop Loan)
हे पीक कर्ज शेतकऱ्याला होणाऱ्या पिकांसाठी दिले जाते. यामध्ये शेतकऱ्याला वनजमिनी स्वच्छ करणे, नापीक जमीन सुपीक करणे, सिंचन सुविधा बसवणे यासाठी दिले जाते. जेणेकरून शेतकरी नापीक जमिनीवरही पिके घेऊ शकतील.
किसान गोल्ड लोन (Kisan Gold Loan)
हे पीक कर्ज शेतकऱ्याला सोन्या-चांदीच्या बदल्यात दिले जाते. ज्यामध्ये शेतकरी आपले सोन्या-चांदीचे दागिने बँकेकडे गहाण (Mortgage) ठेवतो. या कृषी कर्जामध्ये शेतकऱ्याला कमी व्याजदराने कर्ज दिले जाते.
क्रॉप लोन पात्रता काय आहे? (What is Crop Loan Eligibility?)
कोणत्याही सरकारी किंवा गैर-सरकारी बँकेद्वारे पीक कर्ज देण्यापूर्वी पात्रता तपासली जाते. ती व्यक्ती पीक कर्जासाठी पात्र आहे की नाही. त्यासाठी काही निकष लावण्यात आले आहेत. जे खालीलप्रमाणे आहे.
- जमीनधारकाचे वय किमान १८ आणि कमाल ६५ वर्षे असावे
- जमीन लागवडीयोग्य असावी.
- जमीन मालकाचा कोणताही गुन्हेगारी रेकॉर्ड नसावा.
- यापूर्वी कोणत्याही कर्जात डिफॉल्टर नसावे.
- कृषी कर्जासाठी लागणारी सर्व कागदपत्रे सोबत असावीत.
