Scholarships for Rural Students : ग्रामीण भागातील विद्यार्थ्यांना त्यांच्या शिक्षणासाठी आणि उच्च शिक्षणाच्या संधी उपलब्ध करून देण्यासाठी विविध शिष्यवृत्ती उपलब्ध आहेत. सरकारकडून अनेक शिष्यवृत्ती योजना राबविल्या जातात. काही शिष्यवृत्ती परीक्षेत उत्तीर्ण झाल्यानंतर दिली जाते. याबाबत माहिती शाळा व महाविद्यालयांमध्ये दिली जाते, किंवा मग तुम्ही अधिकृत वेबसाइटवरून सुद्धा माहिती घेऊ शकता. ग्रामीण भागातील विद्यार्थ्यांना कोणकोणत्या शिष्यवृत्ती मिळू शकतात, ते माहित करून घेऊया.
Table of contents [Show]
सरकारी शिष्यवृत्ती
अनेकदा सरकारकडून विशेषत: ग्रामीण विद्यार्थ्यांवर लक्ष्य केंद्रित करून शिष्यवृत्ती देतात. या शिष्यवृत्तीचे उद्दिष्ट ग्रामीण समुदायांमध्ये शिक्षणाला प्रोत्साहन देणे आणि पात्र विद्यार्थ्यांना आर्थिक सहाय्य प्रदान करणे आहे. उदा. राजर्षी शाहू महाराज स्कॉलरशिप अंतर्गत शिक्षण शुल्क आणि परीक्षा शुल्क 100 टक्के दिले जाते, या स्कॉलरशिप योजनेंतर्गत Medical, Engineering and other Professionals अभ्यासक्रमांसारखे 605हून अधिक अभ्यासक्रम समाविष्ट आहेत. दरवर्षी 5 लाखांहून अधिक विद्यार्थी शिष्यवृत्तीचा लाभ घेतात. 2,50,000च्या अंतर्गत वार्षिक उत्पन्न मर्यादेसह Government funded professional अभ्यासक्रमांना 100 टक्के ट्यूशन फी कव्हरेज मिळते.
राष्ट्रीय शिष्यवृत्ती
राष्ट्रीय स्तरावरील शिष्यवृत्ती बर्‍याच देशांमध्ये उपलब्ध असतात. या शिष्यवृत्ती शैक्षणिक गुणवत्ता, आर्थिक गरज किंवा शिष्यवृत्ती प्रदात्याने निश्चित केलेल्या विशिष्ट निकषांवर आधारित असते. ते सरकारी संस्था, कॉर्पोरेशन, फाउंडेशन किंवा शैक्षणिक संस्थांद्वारे देऊ केले जाऊ शकतात. उदा. संपूर्ण देशभरातून कलेला प्रोत्साहन देण्यात राष्ट्रीय बाल भवनाची महत्वपूर्ण भूमिका आहे. आतापर्यंत देशातील 73 राज्यात आणि जिल्ह्यात बाल भवने आहेत. बाल भवनांतर्फे आजपर्यंत विविध क्षेत्रातील प्रतिभासंपन्न विद्यार्थ्यांचा सत्कार 1995पासून बाल श्री योजनेच्‍या अंतर्गत केला जात आहे. माध्यमिक आणि उच्च माध्यमिक वर्गातील 9वी ते 12वी मध्ये शिकणा-या विद्यार्थ्यांसाठी कलात्मक आणि अभिनव उत्कृष्टतेसाठी चाचा नेहरू शिष्यवृत्ती उपलब्ध असेल.
राज्य आणि प्रादेशिक शिष्यवृत्ती
राज्य सरकारे किंवा प्रादेशिक अधिकारी विशेषतः ग्रामीण विद्यार्थ्यांना आधार देण्यासाठी डिझाइन केलेल्या शिष्यवृत्ती देऊ शकतात. या शिष्यवृत्ती ग्रामीण भागातील विद्यार्थ्यांच्या गरजा आणि आव्हानांना सामोरे जाण्यासाठी तयार केल्या जाऊ शकतात. उदा. उच्च व व्यावसायिक शिक्षणासाठी राज्य शासनाची अल्पसंख्याक शिष्यवृत्ती या योजनेंतर्गत तांत्रिक व व्यावसायिक अभ्यासक्रम तसेच वैद्यकीय अभ्यासक्रमांसाठी प्रतिवर्ष 25000 रुपये किंवा प्रत्यक्ष वार्षिक शैक्षणिक शुल्क या पैकी जी रक्कम कमी असेल तेवढी रक्कम शिष्यवृत्ती म्हणून देण्यात येत होती. तर कला, विज्ञान वा वाणिज्य, कृषी, विधी व इत्तर कला शाखांतील अभ्यासक्रमाच्या तेवढी रक्कम शिष्यवृत्ती म्हणून देण्यात येत होती.
गैर-सरकारी संस्था (NGO) शिष्यवृत्ती
अनेक स्वयंसेवी संस्था आणि ना-नफा संस्था ग्रामीण विद्यार्थ्यांसाठी शिष्यवृत्ती प्रदान करतात. या शिष्यवृत्ती सहसा अभ्यासाच्या विशिष्ट क्षेत्रांवर, वंचित गटांवर किंवा कमी प्रतिनिधित्व केलेल्या समुदायांवर केंद्रित असतात. ग्रामीण भागातील विद्यार्थ्यांना आर्थिक सहाय्य आणि समान शैक्षणिक संधी प्रदान करण्याचे त्यांचे उद्दिष्ट आहे.
कॉर्पोरेट आणि फाउंडेशन शिष्यवृत्ती
अनेक कॉर्पोरेशन, व्यवसाय आणि फाउंडेशन्स शिक्षणासाठी आणि ग्रामीण विद्यार्थ्यांना सक्षम करण्यासाठी शिष्यवृत्ती देतात. या शिष्यवृत्ती शैक्षणिक उपलब्धी, आर्थिक गरज किंवा शिष्यवृत्ती प्रदात्याने स्थापित केलेल्या विशिष्ट निकषांवर आधारित असू शकतात. ते राष्ट्रीय किंवा प्रादेशिक स्तरावर उपलब्ध असू शकतात.
विद्यापीठ आणि महाविद्यालय शिष्यवृत्ती
विद्यापीठे आणि महाविद्यालयांमध्ये अनेकदा ग्रामीण विद्यार्थ्यांना आधार देण्यासाठी समर्पित शिष्यवृत्ती आणि आर्थिक मदत कार्यक्रम असतात. या शिष्यवृत्ती गुणवत्ता-आधारित, गरज-आधारित किंवा ग्रामीण भागातील विद्यार्थ्यांसाठी विशिष्ट असू शकतात. उपलब्ध शिष्यवृत्ती आणि त्यांच्या पात्रता आवश्यकता ओळखण्यासाठी विद्यापीठे आणि महाविद्यालयांच्या वेबसाइट्स एक्सप्लोर करण्याचा सल्ला दिला जातो.
ग्रामीण विद्यार्थ्यांसाठी विशिष्ट शिष्यवृत्ती शोधण्यासाठी, तुम्ही ‘हे’ करू शकता
उपलब्ध शिष्यवृत्तींबद्दल माहिती देणारे ऑनलाइन शिष्यवृत्ती डेटाबेस आणि पोर्टल्सचे संशोधन करू शकता. तुमच्या क्षेत्रातील शैक्षणिक संस्था, सरकारी कार्यालये, एनजीओ आणि सामुदायिक संस्थांशी विशेषत: ग्रामीण विद्यार्थ्यांना लक्ष्य करणाऱ्या शिष्यवृत्तीबद्दल चौकशी करण्यासाठी संपर्क साधू शकता. शालेय समुपदेशक, शिक्षक किंवा करिअर मार्गदर्शन व्यावसायिकांशी चर्चा करून माहिती मिळवू शकता.
