A plant-based seafood manufacturing startup has secured funding: द इश कंपनी (The ISH Co) या वनस्पती-आधारित सीफूड (Plant-based seafood) उत्पादक कंपनीने ओव्हरसबस्क्राइब्ड सीड इन्व्हेस्टमेंट राऊंडमध्ये (Oversubscribed Seed Investment Round) 41 कोटी रुपये उभारले आहेत. स्टार्टअपने आजपर्यंत सुमारे 82 कोटी रुपये उभे केले आहेत.
2020 मध्ये इश कंपनी (ISH Co.) सुरू झाली. सॅल्मन, कॉड, क्रॅब आणि लॉबस्टरसाठी कंपनीने शाकाहारी पर्यायांचा पोर्टफोलिओ तयार केला आहे. गेल्या वर्षी कोळंबी इंट्रोड्यूज केली. कोळंबीच्या चवीचे उत्पादन हे हिरवा खोबऱ्याचा मसाला, सोया प्रथिने, कोंजॅकसह तयार केले जाते. देशभरातील विविध रेस्टॉरंट्स, महाविद्यालये आणि विद्यापीठांमध्ये सध्या दिले जात आहे. इश हे नाविन्यपूर्ण, शाश्वत आणि हेल्थीचे उत्पादने आणण्यावर भर देत आहे.
कंपनीला मिळालेल्या या निधीचा वापर वाढीसाठी आणि नवीन उत्पादनांच्या विकासासाठी, भविष्यातील भागीदारीचा पाया घालण्यासाठी करेल. स्टार्टअपने अलीकडेच चिकन ऑफ द सीची मूळ कंपनी थाई युनियन ग्रुपसोबत विपणन आणि वितरण भागीदारी स्थापन केली आहे. स्टार्टअपचे सीईओ बर्नार्ड डेव्हिड म्हणाले की, गेल्या काही वर्षांत वनस्पती आधारित बाजारपेठ खूप वेगाने वाढली आहे, परंतु सीफूड विभागात अजूनही मोठी तफावत आहे. सध्या, दोन तृतीयांश सीफूड घरापासून दूर वापरले जाते, म्हणूनच आम्ही सुरुवातीला रेस्टॉरंट्स आणि विद्यापीठांमधील ग्राहकांना वनस्पती-आधारित खाद्यपदार्थांमध्ये विविधता आणण्यासाठी निरोगी आणि टिकाऊ वनस्पती-आधारित सीफूड पर्याय प्रदान करण्यावर लक्ष केंद्रित केले. स्ट्रे डॉग कॅपिटल आणि अनेक एंजल गुंतवणूकदारांच्या सहभागासह सीड राऊंडचे नेतृत्व एक्सलरएटने (ACCELR8) केले.
वनस्पती आधारित मांस काय आहे? (What is plant based meat?)
असे मांस जे रंग, चव आणि संरचनेत प्राण्यांच्या मांसासारखे दिसते परंतु ते वनस्पतींपासून तयार केले जाते. यामध्ये तुम्हाला चिकन, मटण आणि सीफूड सारखे मांस मिळेल, पण ते प्राणी नव्हे तर वनस्पती कारखान्यात तयार केले जाते. यासोबतच दुधाचा पर्यायही आहे, ज्यामध्ये जनावरांऐवजी ओट्स, बदाम किंवा सोयाबीनपासून दूध तयार केले जाते. याचे सर्वात मोठे उदाहरण म्हणजे ओट मिल्क. ओटचे दूध अगदी गाई-म्हशीच्या दुधासारखे दिसते. त्याचा रंग, पोत आणि चवही नेहमीच्या दुधासारखीच असते. यामध्ये दूध, ओट्स, तांदूळ, बदाम, सोयाबीन, पनीर, टोफू, खोबरेल तेल आणि इतर अनेक प्रकारची वनस्पती आणि त्यांच्यापासून मिळणारे पदार्थ तयार केले जातात. हे खाद्य तज्ञांच्या देखरेखीखाली बनवले गेले आहे ज्याचे स्वरूप, चव, रंग आणि इतर भावना अगदी मांसासारख्या आहेत परंतु ते पूर्णपणे शाकाहारी आहे.
या इंडस्ट्रीची व्याप्ती (Scope of this industry)
परदेशात वनस्पती-आधारित मांसाचा व्यवसाय वेगाने वाढत आहे. वॉशिंग्टनच्या गुड फूड इन्स्टिट्यूटनुसार, 2021 मध्ये 7.4 अब्ज डॉलर्सचा व्यवसाय झाला, ज्यामध्ये दूध सर्वाधिक होते, त्यानंतर मांस आणि इतर उत्पादने होते.
मात्र, सध्या भारतात त्याची व्याप्ती परदेशासारखी नाही कारण दुधाच्या बाबतीत लोक नैसर्गिक दूध घेण्यास प्राधान्य देतात. परदेशात पर्यायी दूध घेण्याचे एक प्रमुख कारण म्हणजे लॅक्टोज असहिष्णुता, ज्यामध्ये लोकांना गाय-म्हशी किंवा कोणत्याही प्राण्याचे दूध आणि त्यापासून बनवलेल्या उत्पादनांची अ‍ॅलर्जी असते, म्हणून ते ओट मिल्क, बदाम दूध, सोया मिल्क असे इतर पर्याय घेतात.
शाकाहारी फूड चेनचे सह-संस्थापक संदीप देवगण म्हणतात की, ते अगदी योग्य शाकाहारी लोकांनाही लक्ष्य करत नाहीत, परंतु तो हा व्यवसाय अशा लोकांसाठी करत आहे जे कट्टर मांसाहार करतात किंवा कधी कधी मांसाहार करतात. जर त्यांना मांसाहार सोडायचा असेल किंवा त्यांची चव आणि अनुभव समान असेल तर त्यांच्यासाठी वनस्पती-आधारित मांस हा सर्वोत्तम पर्याय आहे.
याच्या उलट, बलराम सिंग यादव जे गोदरेज अॅग्रोव्हेट लिमिटेडचे व्यवस्थापकीय संचालक आहेत, यांचे मत आहे की, वनस्पती-आधारित मांसाची व्याप्ती फारशी नाही. ते म्हणतात की परदेशात लोक लाल मांसाच्या बदल्यात वनस्पती-आधारित मांस खातात, परंतु भारतात लोक जास्त चिकन आणि मासे खातात आणि लाल मांस कमी खातात.
