जर तुमच्याकडे जास्त नाणी असतील तर ही माहिती तुमच्यासाठी खूप महत्वाची आहे. खरे तर नाणी हा भारतीय चलनाचा महत्त्वाचा भाग आहे. सध्या आपण दैनंदिन जीवनात त्याचा वापर करत असतो. पण तुम्हाला माहीत आहे का की तुम्ही तुमच्या बँक खात्यात किती रुपयांपर्यंतची नाणी जमा करू शकता. बँक खात्यात नाणी जमा करण्याबद्दल आरबीआयचा (RBI – Reserve Bank of India) नियम काय सांगतो ते आज पाहूया.
देशात चलन जारी करण्याची जबाबदारी रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाची आहे. सध्या देशात एक रुपया, दोन रुपये, पाच रुपये, दहा रुपये आणि वीस रुपयांची नाणी चलनात येत आहेत. नाणे कायदा 2011 अंतर्गत 1000 रुपयांपर्यंतची नाणी जारी केली जाऊ शकतात. नाणे कायदा 2011 अंतर्गत भारत सरकारने आणि भारतीय रिझर्व्ह बँकेने वेळोवेळी चलनासाठी जारी केलेली इतर सर्व मूल्यांची नाणी विविध आकारांची, थीम आणि डिझाईन्सची नाणी कायदेशीर निविदा म्हणून जारी आहेत.
मर्यादा नाही
तुमच्या बँक खात्यात नाणी जमा करण्याच्या संबंधात, रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया म्हणते की ग्राहकांनी बँकांमध्ये नाणी जमा करण्यासाठी कोणतीही मर्यादा निश्चित केलेली नाही. बँका त्यांच्या ग्राहकांकडून कोणत्याही रकमेची नाणी स्वीकारण्यास स्वतंत्र आहेत. याचा अर्थ तुम्ही तुमच्या बँक खात्यात नाण्यांच्या स्वरूपात कितीही रक्कम जमा करू शकता. यासाठी कमाल मर्यादा नाही. जर तुमच्याकडे लाखो कोटी रुपयांची नाणी असतील. तरीही तुम्ही तुमच्या खात्यात सहज जमा करू शकता. जर कोणतीही बँक नाणी घेत नसेल तर तुम्ही त्याची तक्रारही करू शकता.
त्या बँकेवर कारवाई करू शकता
भारतीय रिझर्व्ह बँकेकडून वार्षिक आधारावर प्राप्त झालेल्या इंडेंटच्या आधारावर भारत सरकारकडून किती नाणी पाडायची आहेत हे ठरवले जाते. याशिवाय विविध मूल्यांच्या नाण्यांची टांकणी आणि रचना करण्याची जबाबदारीही भारत सरकारची आहे. तुम्हाला नाणी बदलायची असतील तर तुम्ही बँकेच्या कोणत्याही शाखेत बदलू शकता. रिझव्‍‌र्ह बँकेच्या म्हणण्यानुसार, जनतासुद्धा त्यांच्या सर्व व्यवहारांमध्ये कोणतीही संकोच न करता सर्व नाणी कायदेशीर निविदा म्हणून स्वीकारू शकतात. कोणत्याही बँकेने अधिक नाणी घेण्यास नकार दिल्यास, तुम्ही आयबीआयच्या अधिकृत वेबसाइटवर जाऊन त्या बँकेवर कारवाई करू शकता.
