Basics about IPO: तुम्ही रोज कोणत्या ना कोणत्या कंपनीच्या आयपीओच्या बातम्या ऐकत असालच. आयपीओसोबत, तुम्हाला आयपीओ ओपनिंग, आयपीओ क्लोजिंग, आयपीओ वाटप आणि आयपीओ सूची यांसारख्या संज्ञा देखील ऐकायला मिळतील. अशा परिस्थितीत आयपीओ वाटपाबाबत बरेच लोक संभ्रमात आहेत. आयपीओ वाटप म्हणजे काय, ते का होते, ते कसे होते, वाटप कसे तपासायचे इत्यादी प्रश्न आहेत. आज या सर्वांबद्दल जाणून घेऊया.
शेअर्सचे वाटप का केले जाते? (Why are shares allotted?)
शेअर्स वाटपाचे कारण अगदी सोपे आहे. जेव्हा जेव्हा शेअर्सच्या संख्येपेक्षा जास्त अर्ज येतात तेव्हा शेअर्सचे वाटप केले जाते. म्हणजे, जर 50 दावेदार एकाच शेअरसाठी आले, म्हणजे इश्यूला 50 वेळा सबस्क्राइब केले, तर कोणाला किती शेअर्स द्यायचे आणि कोणाला शेअर मिळणार नाहीत हे शेअर वाटपाच्या माध्यमातून ठरवले जाते.
वाटपासाठी कोटा किती आहे? (What is the quota for allocation?)
जर आयपीओ 90 टक्क्यांपेक्षा कमी सबस्क्राइब केला असेल तर तो नाकारला जातो. अशा परिस्थितीत पुन्हा आयपीओ आणावा लागेल. किरकोळ गुंतवणूकदारांसाठी किमान 35 टक्के, राष्ट्रीय संस्थागत गुंतवणूकदारांसाठी किमान 15 टक्के आणि पात्र संस्थागत खरेदीदारांसाठी कमाल 50 टक्के कोटा वाटपासाठी निश्चित केला जाऊ शकतो.
शेअर्सचे वाटप कसे केले जाते? (How are shares allocated?)
ज्या व्यक्ती आयपीओच्या प्राइस बँडमध्ये सर्वात कमी किमतीत बोली लावतात, त्यांना ओव्हरसबस्क्रिप्शनच्या बाबतीत शेअर्स मिळण्याची शक्यता कमी होते. जर इश्यू किरकोळ ओव्हरसबस्क्राइब झाला असेल, तर किरकोळ गुंतवणूकदारांना प्रथम प्रत्येकी एक लॉट शेअर्सचे वाटप केले जाते, त्यानंतर त्यांच्या कोट्यातील उर्वरित शेअर्स त्याच प्रमाणात वाटप केले जातात ज्या प्रमाणात ते सदस्य झाले आहेत. जर इश्यू जास्त प्रमाणात सबस्क्राइब झाला असेल, 50 पट म्हणा, तर संगणकीकृत लकी ड्रॉद्वारे किरकोळ गुंतवणूकदारांना शेअर्सचे वाटप केले जाते. दुसरीकडे, राष्ट्रीय संस्थात्मक गुंतवणूकदार आणि पात्र संस्थात्मक गुंतवणूकदारांना प्रत्येक बाबतीत समप्रमाणात समभाग वाटप केले जातात.
आयपीओ वाटप कसे तपासायचे? (How to check IPO allocation?)
तसे, तुम्ही ज्या ब्रोकरद्वारे आयपीओ घेतला असेल तो तुम्हाला वाटपाची माहिती देईल, परंतु जर काही कारणास्तव माहिती मिळाली नाही, तर तुम्ही स्वतःही तपासू शकता. आयपीओच्या शेअर्सचे वाटप शोधण्यासाठी, तुम्हाला प्रथम बीएसई (BSE) वेबसाइटवर जाणे आवश्यक आहे. तेथे तुम्हाला इश्यूच्या सूचीमधून तो आयपीओ निवडावा लागेल, ज्याचे शेअर्सचे वाटप तुम्हाला तपासावे लागेल. तुम्हाला पॅनकार्ड क्रमांक विचारला जाईल, तो एंटर केल्यावर तुमच्या समोर वाटपाचा तपशील दिसेल. वाटप तपासण्याचा आणखी एक मार्ग आहे. तुम्ही ज्या कंपनीचा आयपीओ घेतला असेल, त्याचा रजिस्ट्रार असेल. त्या रजिस्ट्रारच्या वेबसाइटवर जाऊन तुम्ही वाटपाची माहिती मिळवू शकता.
