जर तुम्ही शेअर बाजारात गुंतवणूक (Investment in Share Market) करत असाल तर तुम्ही आयपीओ (IPO – Innitial Public Offering) म्हणजेच प्रारंभिक सार्वजनिक ऑफरबद्दल ऐकले असेल. आयपीओ प्रमाणेच आजकाल अनेक कंपन्या क्यूआयपी (QIP – Qualified Institutional Placement) घेऊन येत आहेत. आता तुम्हाला प्रश्न पडला असेल हा QIP म्हणजे काय? तर या लेखात QIP बद्दल तपशीलवार माहिती मिळवूया.
क्यूआयपी (QIP – Qualified Institutional Placement) द्वारे बाजारात सूचीबद्ध कंपन्यांसाठी देशांतर्गत बाजारातून भांडवल उभारले जाते. क्यूआयपीद्वारे भांडवल उभारण्यासाठी, कंपन्या क्यूआयबी (QIB – Qualified Institutional Buyers) म्हणजेच पात्र संस्थात्मक खरेदीदारांना शेअर्स जारी करतात. पूर्वीच्या काळात, भारतीय कंपन्यांना देशांतर्गत बाजारातून निधी उभारण्यासाठी अत्यंत क्लिष्ट प्रक्रियेतून जावे लागे, त्यामुळे कंपन्या निधीसाठी परदेशी बाजारांवर अवलंबून होत्या. ही प्रक्रिया सुलभ करण्यासाठी आणि देशांतर्गत बाजारातील गुंतवणूकदारांसाठी बाजारात उपस्थित असलेल्या कंपन्यांमधील गुंतवणूक वाढवण्यासाठी 2006 मध्ये सेबीद्वारे क्यूआयपी सुरू करण्यात आला. क्यूआयपीचा मुख्य उद्देश देशांतर्गत बाजारातून भांडवल उभारणे सोपे करणे हा होता.
क्यूआयपी खरेदी कोण करतो?
जेव्हा कोणतीही कंपनी देशांतर्गत बाजारातून निधी उभारण्यासाठी क्यूआयपी आणते तेव्हा क्यूआयबी अर्थात पात्र संस्थात्मक खरेदीदारांना या प्रक्रियेत खरेदीदार म्हणून समाविष्ट केले जाते.
क्यूआयबी कोण असतात?
पात्र संस्थात्मक खरेदीदार (QIB) हे स्टॉक मार्केटचे ते खरेदीदार आहेत, जे आधीच सेबीमध्ये नोंदणीकृत आहेत. तुम्ही स्टॉक एक्सचेंजमध्ये खरेदीदार म्हणून नोंदणीकृत नसल्यास, तुम्ही कोणत्याही कंपनीचे QIP खरेदी करू शकत नाही.
क्यूआयपीमध्ये फ्लोअर प्राईज
जेव्हा कोणतीही कंपनी क्यूआयपी बाजारात आणते तेव्हा ती क्यूआयपी मधील इक्विटी समभागांनुसार फ्लोअर किंमत निश्चित करते. फ्लोअर प्राईज ही कोणत्याही क्यूआयरीच्या ऑफरची सर्वात कमी मर्यादा असते, ज्याच्या खाली क्यूआयपी विकता किंवा खरेदी करता येत नाही.
