आर्थिक पाहणी अहवाल (Economic Survey 2023) सादर करताना सुरुवातीलाच कोविडमुळे आलेले आर्थिक संकट आता टळले असल्याचे केंद्र सरकारचे मुख्य आर्थिक सल्लागार वी.अनंत नागेश्वरन यांनी स्पष्ट केले आहे. कोरोना संसर्गामुळे भारतातील उद्योगधंद्यांना आर्थिक संकटांचा सामना करावा लागला होता. परंतु देशाची आर्थिक परिस्थिती आता सुधारली असून बँकांची आणि वित्तीय सुविधा पुरविणाऱ्या संस्थांची आर्थिक पत सुधरली असल्याचे नागेश्वरन म्हणाले. भारतीयांची खरेदी क्षमता देखील वाढली आहे असे ते म्हणाले.
Delhi | Recovery of economy is complete; non-banking and corporate sectors now have healthy balance sheets, hence, we don't have to speak of pandemic recovery anymore, we have to look ahead to the next phase: Chief Economic Advisor Dr V Anantha Nageswaran on Economic Survey 2023 pic.twitter.com/BLGZT03bxX
— ANI (@ANI) January 31, 2023
2022-23 च्या आर्थिक सर्वेक्षणातील प्रमुख ठळक मुद्दे येथे आहेत
- घसरणाऱ्या रुपयाचे आव्हान अर्थव्यवस्थेसमोर असले तरी रुपया इतर चलनांपेक्षा चांगली कामगिरी करत आहे. येणाऱ्या काळात रुपयाची पत वाढणार आहे.
- जर FY24 मध्ये महागाई कमी होणार आहे.FY23 मध्ये चलनवाढीचा दर 6.8 टक्क्यांवर येण्याचा अंदाज आहे.
- आर्थिक वर्ष 2023 मध्ये वित्तीय तुटीच्या अंदाजपत्रकापर्यंत पोहोचणे केंद्र सरकारसाठी चिंतेचे ठरणार नाही. केंद्र सरकार मध्यम-मुदतीच्या वित्तीय धोरणावर येत्या काळात काम करेल.
- जागतिक कमोडिटीच्या किमती उंचावत राहिल्याने आणि भारतीय अर्थव्यवस्थेच्या वाढीचा वेग मजबूत राहिल्याने CAD चे विस्तारीकरण देखील चालू राहू शकते. चालू वर्षाच्या दुस-या सहामाहीत जागतिक बाजारपेठेचा आकार मंदावल्याने आणि व्यापार मंदावल्याने निर्यातीचा दर कमी होणार आहे.
- खाजगी क्षेत्राच्या बळकटीमुळे आणि परिणामी पत वित्तपुरवठ्यात वाढ झाल्याने खाजगी कॅपेक्समध्ये सातत्यपूर्ण वाढ होत आहे.
- पीएसयू बँकांच्या (PSU Banks) आर्थिक स्थितीत सुधारणा झाली आहे. यामुळे त्यांना चांगल्या पत पुरवठ्यासाठी स्थान मिळाले आहे. परिणामी, जानेवारी-नोव्हेंबर 2022 या कालावधीत सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योग (MSME) क्षेत्रातील पत वाढ चांगली नोंदवली गेली आहे. सरासरी 30.6 टक्क्यांहून अधिक पत वाढ नोंदवली गेली आहे.
- एप्रिल-नोव्हेंबर FY23 मध्ये रस्ते वाहतूक आणि महामार्गांसाठी केंद्राचा भांडवली खर्च वार्षिक 102%वाढला आहे. एप्रिल-नोव्हेंबर FY23 मध्ये रेल्वेसाठी केंद्राचा भांडवली खर्च रु. 1.15 लाख कोटी होता, जो वार्षिक 76.65% ने वाढला आहे.
- फार्मा क्षेत्रातील एकत्रित FDI ने सप्टेंबर 2022 मध्ये 20 अब्ज डॉलरचा टप्पा ओलांडला आहे. पुढे, FDI गुंतवणुकीचा प्रवाह सप्टेंबर 2022 पर्यंत पाच वर्षांत चार पटीने वाढून 699 दशलक्ष डॉलर इतका झाला आहे. प्रतिकूल आधारभूत परिणाम आणि साथीच्या रोगाचा प्रादुर्भाव कमी झाल्यामुळे फार्मास्युटिकल उत्पादनातील वाढ मंदावली आहे. मागील 7 वर्षात मृत्युदर घटला आहे.
- विमा क्षेत्राने गेल्या वर्षात उत्तम कामगिरी केली आहे. नागरिकांचा आरोग्यावरील खर्च 66 टक्क्यांहून 48 टक्क्यांवर घसरला आहे. याचा सर्वात जास्त फायदा हा सामान्य जनतेला झाला आहे.
- शासनाने, खाजगी क्षेत्रासह, नूतनीकरणक्षमतेचा शक्यता वाढवण्याच्या दिशेने उत्तरोत्तर काम केले आहे.येणाऱ्या काळात याचे परिणाम दिसणार आहेत. याद्वारे देशाच्या आर्थिक स्थिरतेच्या लक्ष्यांची पूर्तता होईल आणि राष्ट्रीय विकासाच्या गरजांना प्राधान्य दिले जाईल. येत्या काळात तेलाच्या किमतीत घट होईल.
- आपला देश आता पोलाद उत्पादनात जागतिक शक्ती आहे आणि जगातील दुसरा सर्वात मोठा क्रूड स्टील उत्पादक आहे. चालू आर्थिक वर्षात पोलाद क्षेत्राची कामगिरी दमदार राहिली असून, एकत्रित उत्पादन आणि तयार पोलादाचा वापर अनुक्रमे 88 मेट्रिक टन आणि 86 मेट्रिक टन इतका झाला आहे.
- शेती आणि संलग्न क्षेत्राची कामगिरी गेल्या अनेक वर्षांपासून चांगली सुरु आहे, ज्यापैकी बहुतांश पीक आणि पशुधन उत्पादकता वाढवण्यासाठी सरकारने केलेल्या उपाययोजनांमुळे शेतकऱ्यांना परतावा मिळण्याची खात्री निर्माण झाली आहे. गेल्या आर्थिक वर्षात कृषी क्षेत्रात खाजगी गुंतवणूकीत 12% वाढ झाली आहे.
आर्थिक सर्वेक्षणात गेल्या वर्षात सरकारने केलेल्या खर्चाचा आढावा घेतला जातो. तसेच अपेक्षित उद्दिष्टे साध्य झाले किंवा नाही याची पडताळणी केली जाते. त्यानुसार येणाऱ्या अर्थसंकल्पात तरतुदी केल्या जातात.
