लॅपटॉप, स्मार्टफोन्स, सेटटॉप बॉक्स, ब्लूटूथ स्पीकरसह अनेक इलेक्ट्रॉनिक वस्तूंचा वापर करणाऱ्या भारतीय ग्राहकांची संख्या मोठी आहे. अशा इलेक्ट्रॉनिक वस्तूंची परदेशातून मोठ्या प्रमाणात आयात केली जाते. परंतु, अनेकदा या वस्तू निकृष्ट दर्जाच्या असल्याचे आढळून आले आहे. याबाबत आता वाणिज्य आणि उद्योग मंत्रालयाने सूचना जारी करत भारतात आयात होणाऱ्या इलेक्ट्रॉनिक वस्तूंना गुणवत्ता चाचणी पूर्ण करावी लागेल, असे स्पष्ट केले आहे.

या आदेशाद्वारे सरकारकडून ग्राहकांना चांगल्या दर्जाच्या इलेक्ट्रॉनिक वस्तू उपलब्ध व्हाव्यात व भारतीय उत्पादकांना अधिक संधी उपलब्ध व्हाव्यात यासाठी प्रयत्न केले जात आहे. सरकारच्या या निर्णयामुळे इलेक्ट्रॉनिक वस्तू खरेदी करणाऱ्या ग्राहकांवर काय परिणाम होऊ शकतो, याबाबत जाणून घेऊया.

खराब वस्तूंच्या आयातीवर निर्बंध

मंत्रालयानुसार, भारतात आयात केल्या जाणाऱ्या इलेक्ट्रॉनिक वस्तूंसाठी भारतीय मानक ब्युरोद्वारे (BIS) जारी करणाऱ्या आलेल्या मानकांचे पालन करावे लागेल. यामध्ये स्मार्टफोन्स, लॅपटॉप, मायक्रोवेव्ह, टॅबलेट्ससह 64 इलेक्ट्रॉनिक वस्तूंचा समावेश आहे. आयात करण्यात आलेल्या वस्तूंची वेळोवेळी चाचणी देखील केली जाईल. मानकांचे पालन केलेले नसल्यास अशा वस्तू पुन्हा परत पाठवल्या जातील अथवा भंगारात समावेश केला जाईल.

भारतात चीनमधून मोठ्या प्रमाणात स्वस्त व निकृष्ट दर्जाच्या इलेक्ट्रॉनिक वस्तूंची आयात केली जाते. निकृष्ट दर्जाच्या वस्तूंची भारतात आयात होऊ नये यासाठी मंत्रालयाने अनेक वस्तूंचा गुणवत्ता चाचणी यादीत समावेश केला आहे. BIS मानक प्राप्त झाल्यानंतरच या वस्तू बाजारात उपलब्ध होतील.

चीनी इलेक्ट्रॉनिक वस्तूंची मक्तेदारी

भारतीय बाजारात चीनी इलेक्ट्रॉनिक वस्तूंची मक्तेदारी दिसून येते. इंडियन एक्सप्रेसच्या रिपोर्टनुसार, आर्थिक वर्ष 2023-24 मध्ये भारतात विक्री झालेल्या प्रत्येकी 10 लॅपटॉप पैकी 8 लॅपटॉप हे चीनमधून निर्यात करण्यात आले. देशांतर्गत उत्पादन वाढविण्यासाठी सरकारकडून उत्पादकांसाठी विविध योजना देखील राबवल्या जात आहेत. असे असले तरीही भारतातील इलेक्ट्रॉनिक बाजारातील चीनची मक्तेदारी वाढताना दिसून येते.

भारतीय ग्राहकांना होईल फायदा