इन्स्टाग्राम (Instagram) आणि यूट्यूब (YouTube) सारखे सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म (Social Media Platform) हे केवळ मनोरंजनाचे साधन नसून अनेक लोकांसाठी कमाईचे स्रोत देखील आहेत. सर्व वयोगटातील प्रभावशाली, अगदी 18 वर्षाखालील मुले (अल्पवयीन), इंस्टाग्राम, यूट्यूब आणि इतर सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवरून चांगली कमाई करतात. सोशल मीडियावरून कमाई पूर्णपणे व्ह्यूज, फॉलोअर्सची संख्या, सदस्यांची संख्या, व्हिडिओची गुंतवणुक, चॅनेलचा विषय आणि ट्रॅफिक स्रोत इत्यादींवर अवलंबून असते आणि यापैकी कोणत्याही माध्यमातून मिळणारे उत्पन्न कराच्या कक्षेत येते. आता हे सर्व ऐकल्यानंतर मनात प्रश्न येत असेल की चाइल्ड इन्फ्लुएन्सर्सना इन्स्टाग्राम आणि यूट्यूबवर कर भरावा लागेल का? आणि जर होय तर कसा? तर त्यांनाही कर भरावा लागतो. 2,50,000 पेक्षा जास्त कमाई करणार्‍या चाइल्ड इन्फ्लुएन्सर्सना (Child Social Media Influencers) कर भरणे अनिवार्य आहे. यात दोन वेगवेगळे नियम असले तरी अल्पवयीन मुलांनाही लागू होतात.
सोशल मीडिया इन्फ्लुएन्सर म्हणजे काय?
सोशल मीडिया इन्फ्लुएन्सर जो त्याच्या सोशल मीडिया अकाउंटद्वारे कोणत्याही प्रकारच्या उत्पादनाची जाहिरात करतो त्याला सोशल इन्फ्लुएन्सर म्हणतात. अनेक ब्रँड त्यांच्या नवीन उत्पादनांची विक्री करण्यासाठी सोशल मीडिया इन्फ्लुएन्सरसोबत काम करतात. इन्फ्लुएन्सर्सद्वारे, कंपन्या त्यांची उत्पादने आणि सेवांबद्दल अधिकाधिक लोकांपर्यंत पोहोचू शकतात. इन्फ्लुएन्सर कंपन्यांच्या उत्पादनांची जाहिरात अशा प्रकारे करतात की उत्पादनाची वैशिष्ट्ये स्पष्ट केली जातात, त्याला इन्फ्लुएन्सर मार्केटिंग म्हणतात.
मुलाने पैसे कमवले नसल्यास...
जर मुलाने पैसे कमवले नसतील म्हणजे कुटुंबातील सदस्य, नातेवाईक किंवा मित्र इत्यादींकडून भेटवस्तूंच्या रूपात मिळणारे पैसे; तसेच बचत बँक खाती, मुदत ठेवी किंवा पालकांनी मुलाच्या नावावर केलेल्या इतर गुंतवणुकीद्वारे मिळविलेले व्याज. या प्रकारचे उत्पन्न पालकांच्या उत्पन्नासह एकत्रित केले जाते आणि कर आकारला जातो. पालक दोघेही कार्यरत व्यावसायिक असल्यास, अल्पवयीन व्यक्तीचे उत्पन्न पालकांच्या उत्पन्नाशी जोडले जाते. मात्र, अल्पवयीन मुलांच्या उत्पन्नावर, पालकांना जास्तीत जास्त दोन मुलांसाठी प्रति वर्ष 1,500 रुपये कर सूट मिळते. या काळात पालक त्यांच्या स्वतःच्या करासह अल्पवयीनांच्या उत्पन्नासाठी कर भरतील.
कमाईवर टॅक्स
कौशल्य, प्रतिभा आणि वैयक्तिक कामातून मिळणारे उत्पन्न हे कमावलेले उत्पन्न मानले जाते. इन्स्टाग्राम आणि युट्यूब इन्फ्लुएन्सर्सची (YouTube Influencer) कमाई या कार्यक्षेत्रात येते आणि त्यानुसार कर आकारला जातो.
