आतापर्यंतच्या उच्च किंमतींनी शेतकऱ्यांना उच्च उत्पादन देणारी वाणं आणि चांगल्या हवामानासह लागवड क्षेत्राचा विस्तार करण्यास प्रवृत्त केल्यामुळे भारतातील गव्हाचे उत्पादन विक्रमी पातळीवर (Record production of wheat) पोहोचले असल्याचे शास्त्रज्ञ आणि व्यापार्‍यांनी रॉयटर्सला सांगितले. गव्हाचे उच्च उत्पादन भारताला निर्यात करण्यास प्रोत्साहन देऊ शकते, जे जगातील दुसऱ्या क्रमांकाचे धान्य उत्पादक देश आहे.
Table of contents [Show]
उत्पादन वाढणार
आता भारत धान्याच्या निर्यातीवरील निर्बंध उठवण्याचा विचार करू शकतो आणि अन्नधान्याच्या किमतींमध्ये सतत वाढलेल्या महागाईवरील चिंता कमी करण्यास मदत करू शकतो. भारतीय गहू आणि बार्ली संशोधन संस्थेचे संचालक ज्ञानेंद्र सिंग म्हणाले, "अधिक क्षेत्र आणि अनुकूल हवामानामुळे यावर्षी उत्पादन 112 दशलक्ष टनांपर्यंत वाढू शकते."
म्हणून गव्हाच्या निर्यातीवर बंदी
तापमानात अचानक वाढ झाल्याने उत्पादनात घट झाल्यामुळे मे 2022 मध्ये जगातील दुसऱ्या क्रमांकाचा गव्हाचा ग्राहक असलेल्या भारताने निर्यातीवर बंदी घातली होती. रशियाच्या युक्रेनवर आक्रमणामुळे निर्माण झालेली जागतिक टंचाई पूर्ण करण्यासाठी निर्यातीत वाढही झाली होती.
गव्हाच्या किमतीत विक्रमी वाढ
2022 मध्ये भारतातील गव्हाचे उत्पादन 109.5 दशलक्ष टनांवरून 106.8 दशलक्ष टनांपर्यंत घसरेल असा सरकारचा अंदाज आहे. धान्याच्या निर्यातीवर निर्बंध असतानाही गव्हाच्या किमतीत विक्रमी वाढ झाल्याने यंदा उत्पादनात मोठी घट झाल्याचे संकेत मिळत आहेत.
या प्रमुख गहू उत्पादक राज्यांमध्ये हवामान अनुकूल
यूएस डिपार्टमेंट ऑफ एग्रीकल्चरच्या फॉरेन अॅग्रिकल्चर सर्व्हिसने 100 दशलक्ष टन उत्पादनाचा अंदाज लावला आहे, तर व्यापार्‍यांचा अंदाज आहे की गेल्या वर्षी उष्णतेच्या लाटेमुळे उत्पादन 95 दशलक्ष टन इतके कमी झाले आहे. यावर्षी, उत्तर प्रदेश, मध्य प्रदेश, पंजाब आणि हरियाणा यांसारख्या प्रमुख गहू उत्पादक राज्यांमध्ये हवामान अनुकूल आहे आणि तापमान सामान्य पातळीपेक्षा कमी आहे. "सध्याची थंडीची लाट पिकांच्या वाढीसाठी चांगली आहे. शेतकऱ्यांनी नवीन उच्च उत्पादन देणार्‍या वाणांची निवड केली आहे जी हवामान बदलांना अधिक लवचिक आहेत," सिंह म्हणाले.
फेब्रुवारी आणि मार्चमध्ये तापमान थंड राहणे आवश्यक
चालू पेरणीचा हंगाम सुरू झाल्यापासून 1 ऑक्टोबरपासून शेतकऱ्यांनी 33.22 दशलक्ष हेक्‍टरवर गव्हाची लागवड केली आहे, जे एका वर्षापूर्वीच्या तुलनेत जवळपास 1% जास्त आहे. ऑक्टोबर आणि नोव्हेंबरमध्ये लागवड करून आणि मार्चपासून कापणी करून भारतात वर्षभरात फक्त एकच गव्हाचे पीक घेतले जाते. हवामान आत्तापर्यंत पिकासाठी पोषक ठरले असले तरी, फेब्रुवारी आणि मार्चमध्ये तापमान थंड राहणे आवश्यक आहे, असे जागतिक व्यापार गृह असलेल्या नवी दिल्लीस्थित डीलरने सांगितले. "फेब्रुवारी आणि मार्चमध्ये तापमानात अचानक वाढ झाल्यामुळे गेल्या वर्षी धान्य निर्मितीवर परिणाम झाला. या वर्षी हवामान थंड राहील अशी आशा करूया," असे ते म्हणाले.
