केंद्र सरकारने लागू केलेल्या नवीन कामगार संहितेमुळे (New Labour Codes) आता वेतनाची रचना पूर्णपणे बदलणार आहे. या महत्त्वाच्या नियमांनुसार, कर्मचाऱ्यांचे मूळ वेतन (Basic Salary) त्यांच्या एकूण 'कॉस्ट-टू-कंपनी' (CTC) च्या किमान 50% असणे अनिवार्य करण्यात आले आहे. या नियमाचा थेट परिणाम कर्मचाऱ्यांच्या पीएफ (PF), ग्रॅच्युइटी आणि टेक होम सॅलरी वर होणार आहे.
Table of contents [Show]
टेक होम सॅलरी कमी होण्यामागे नेमके काय कारण?
नवीन कामगार संहितेतील 'वेतन' च्या व्याख्येतील बदलांमुळे कर्मचाऱ्यांच्या हातात येणाऱ्या मासिक वेतनात घट होण्याची शक्यता आहे. याचे सविस्तर विश्लेषण खालीलप्रमाणे आहे:
1. मूळ वेतनात (Basic Salary) अनिवार्य वाढ:
पूर्वी अनेक कंपन्या मूळ वेतन कमी ठेवून विविध प्रकारचे भत्ते वाढवत असत. यामुळे कंपन्यांचे ग्रॅच्युइटी आणि पीएफ योगदानाचे दायित्व (Obligation) कमी होत होते.
आता नवीन नियमानुसार, मूळ वेतन CTC च्या किमान 50% किंवा त्याहून अधिक असणे बंधनकारक आहे. म्हणजेच, आता भत्त्यांचा भाग 50% पेक्षा जास्त ठेवता येणार नाही.
2. पीएफ (PF) आणि ग्रॅच्युइटीमध्ये वाढ:
कर्मचारी भविष्य निर्वाह निधी (PF) योगदान (सध्या 12%) आणि ग्रॅच्युइटी या दोन्हींची गणना थेट मूळ वेतनाच्या आधारावर केली जाते.
मूळ वेतन वाढल्यामुळे, PF आणि ग्रॅच्युइटी साठी कंपन्यांना तसेच कर्मचाऱ्याला (लागू असल्यास) अधिक योगदान द्यावे लागेल. कर्मचाऱ्याच्या बाजूने, हे वाढीव योगदान त्याच्या CTC मधूनच वजा केले जाईल.
3. हातात येणारा पगार कसा प्रभावित होईल:
समजा, एखाद्या कर्मचाऱ्याची CTC ₹1,00,000 आहे.
नवीन नियमांमुळे, त्याचे PF आणि ग्रॅच्युइटी योगदान वाढेल, कारण ते आता ₹50,000 (किमान मूळ वेतन) या मोठ्या रकमेवर मोजले जाईल.
हे वाढीव योगदान CTC मधून वजा झाल्यावर, कर्मचारी म्हणून तुमच्या हातात येणारी निव्वळ मासिक रक्कम (Net Monthly Income) पूर्वीपेक्षा कमी होईल.
दीर्घकाळात कामगारांना होणारे फायदे
जरी तात्पुरत्या स्वरूपात मासिक वेतन कमी झाले तरी, या बदलांमुळे कर्मचाऱ्यांना दीर्घकाळात मोठा फायदा मिळणार आहे:
भविष्य सुरक्षित: पीएफ आणि ग्रॅच्युइटी मध्ये वाढलेले योगदान कर्मचाऱ्यांची निवृत्ती सुरक्षा आणि सामाजिक सुरक्षा लाभ लक्षणीयरीत्या वाढवेल.
समानता: वेतनाच्या व्याख्येतील एकसमानता ग्रॅच्युइटी, पेन्शन आणि इतर सामाजिक सुरक्षा लाभांची गणना सुसंगत ठेवण्यास मदत करेल.
ग्रॅच्युइटीची पात्रता: निश्चित मुदतीच्या (Fixed-term) कर्मचाऱ्यांना पाच वर्षांऐवजी फक्त एक वर्षाच्या सेवेनंतर ग्रॅच्युइटी मिळण्यास मदत होईल.
नवीन संहितेचा उद्देश कर्मचाऱ्यांचे आर्थिक हित जपून, त्यांना निवृत्तीनंतर अधिक मजबूत आर्थिक आधार देणे हा आहे. या बदलांसाठी कंपन्यांना त्यांच्या वेतन प्रणालीची पुनर्रचना करणे आवश्यक आहे.
