Bachat Gat Loan: बचत गट हे मुळात 10 ते 20 सदस्यांचे अनौपचारिक गट असतात. महिलांना सबळ करण्याच्या प्राथमिक उद्देशाने बचत गटांची स्थापना केली जाते. ज्याद्वारे ते स्वावलंबी राहतील आणि त्यांच्यामध्ये बचतीला चालना मिळेल, जेणेकरून जमा झालेला निधी गरजू महिलांना कर्ज देण्यासाठी वापरता येईल. उदाहरणार्थ, समजा एका SHG गटात 10 सदस्य आहेत आणि प्रत्येक सदस्य बचत म्हणून दरमहा 100 रुपये जमा करतो. बचत गटाकडे मागील महिन्यात बचत निधी म्हणून एकूण 1000 जमा होतील. त्याच बचत गटाकडे पुढील महिन्यात बचत निधी म्हणून एकूण 2000 रुपये जमा होतील. हा बचत निधी, ज्याला ग्रुप कॉर्पस देखील म्हणतात, गरजू सदस्यांना कर्ज देण्यासाठी वापरला जाऊ शकतो, ज्याला आंतर-कर्ज म्हणून देखील ओळखले जाते.
बचत गट कर्ज म्हणजे काय? (What is a self help group Loan?)
SHG चे पूर्ण रूप म्हणजे बचत गट. बरेच लोक याला महिला समूह कर्ज योजना देखील म्हणतात. SHG हा एक गाव-आधारित आर्थिक सहाय्य गट आहे, जो मर्यादित संख्येने पुरुष किंवा महिलांनी बनलेला आहे, जे ठराविक कालावधीत पैसे जमा करतात आणि त्यांच्या सहकारी सदस्यांना आवश्यकतेनुसार कर्जाच्या स्वरूपात आर्थिक सहाय्य देतात.
बचत गटाकडून कोणत्या प्रकारची कर्जे मिळू शकतात? (What types of loans can be availed from a self-help group?)
बचत गटाकडून मिळणारी कर्जे पुढीलप्रमाणे…..
रिव्हॉल्व्हिंग फंड (Revolving Fund)
यामध्ये, गट स्थापनेच्या 3 महिन्यांनंतर गटाला 12000 ते 15000 चे कर्ज मिळते, परंतु या कर्जाची परतफेड करावी लागत नाही. हा पैसा समूहाच्या कामासाठी वापरला जातो. मात्र काही कारणास्तव बस गट बंद पडल्यास कर्ज फेडावे लागते.
सामुदायिक गुंतवणूक धोरण (Community Investment Policy)
हे कर्ज प्राथमिक आणि लहान स्तरावर कोणतेही काम करणाऱ्या महिलांना दिले जाते आणि या कर्जाची रक्कम 50000 आहे.
आपत्ती निधी (Disaster Fund)
नैसर्गिक आपत्ती, अपघात किंवा नुकसान झाल्यास, गटातील महिलांना 50000 ते 80000 चे कर्ज मिळू शकते.
कॅश क्रेडिट लिमिट लोन (Cash Credit Limit Loan)
जर समूहातील महिलेला तिच्या गटाला आर्थिकदृष्ट्या मजबूत करण्यासाठी काही मोठे काम करायचे असेल, जसे की लघुउद्योग, तर 1 लाख ते 500000 पर्यंतचे कर्ज प्रामुख्याने नोकरदार महिला आणि गटातील इतर महिलांच्या संमतीने दिले जाते.
बचत गट कर्जाचा उद्देश काय आहे? (What is the purpose of a self-help group loan?)
- भारत सरकारने दारिद्र्य निर्मूलन आणि ग्रामीण गरीब लोकांच्या उन्नतीसाठी याची सुरुवात केली आहे.
- भारतातील ग्रामीण भागातील महिला आणि कुटुंबे आपले जीवन सुधारू शकतात आणि चांगले जीवन जगू शकतात.
- या सपोर्ट ग्रुपमुळे महिलांना सामाजिक एकतेची भावना निर्माण करता येईल.
- या सपोर्ट ग्रुपमधून महिला एक मजबूत संघटना म्हणून विकसित होतील.
- महिलांमध्ये जागरूकता, कौशल्य विकास, आत्म-सक्षमीकरण हे या योजनेचे मुख्य उद्दिष्ट आहे.
- भारतातील ग्रामीण कुटुंबांना या बचत गटाच्या (Self Help Group) मदतीने आर्थिक प्रगती किंवा रोजगार उपलब्ध करून द्यावा लागेल.
बचत गट कर्जाच्या अटी व शर्ती काय आहेत? (What are the terms and conditions of a cooperative loan?)
- सेल्फ हेल्प ग्रुप किमान 6 महिने सक्रीय असले पाहिजेत.
- बचत गटाच्या सर्व सदस्यांनी त्यांची बचत दरमहा संसाधनांमध्ये जमा करावी.
- पैसे जमा करणाऱ्या गटातील सदस्यांना कर्ज देण्यात आले आहे.
- सर्व सभासदांनी जमा केलेली रक्कमडिटेल्ससह खात्यात टाकावी.
- सभा नियमितपणे मासिक किंवा साप्ताहिक आधारावर घेतल्या पाहिजेत.
- बैठकीतील सर्व डिटेल्स खात्यात नोंदवावेत.
- सर्व सदस्यांनी सर्व कामात सहभागी होऊन सर्वांचे ऐकावे.
- एकमेकांना मदत करण्यासाठी आणि स्वयंरोजगारासाठी बचत गट असले पाहिजेत.
- गरज भासल्यास गटाचे कामही करावे लागेल.
- यामध्ये तुम्हाला 60,000 पर्यंत झटपट आणि सुलभ कर्ज मिळते.
बचत गट बँक कर्जासाठी पात्रता काय आहे? What is the Eligibility for self help Group Bank Loan?
- ज्या महिलांना बचत गटात सामील व्हायचे असेल, त्यांचे वय 18 ते 65 वर्षांच्या दरम्यान असावे.
- एखादी महिला गरीब असो, गरीब असो किंवा गरीब रेषेखालील असो, ती देखील या गटात सामील होऊन कर्ज घेण्यास पात्र आहे.
- ग्रुप जॉईन केल्यानंतर तुम्हाला दर महिन्याला काही रक्कम जमा करावी लागेल.
- त्यामुळे या गटात फक्त अशाच सदस्यांचा समावेश करावा, जे दरमहा किमान रक्कम जमा करण्यास सक्षम असतील.
- ग्रुपमध्ये 10 ते 20 सदस्य असणे आवश्यक आहे.
- सर्व व्यवहारांचे अहवाल खात्यात नोंदवले जाणे आवश्यक आहे.
- सर्व सभासदांचे हित लक्षात घेऊन हा कर्ज अर्ज करण्यात आला आहे.
- कोणताही गट सुरू केल्यानंतर, प्रत्येकजण 6 महिन्यांसाठी संस्थांमध्ये दरमहा काही रक्कम जमा केल्यानंतरच कर्जासाठी पात्र ठरतो.
बचत गट कर्जासाठी आवश्यक कागदपत्रे कोणती आहेत? (What are the documents required for a self-help group loan?)
बचत गटाकडून किती कर्ज उपलब्ध आहे? How much loan is available from the self help Group?
- बचत गटांना सुरक्षेशिवाय 20 लाख रुपयांपर्यंतचे कर्ज मिळू शकते
बचत गट कर्जासाठी किती शुल्क आकारले जाते? How much is charged for a self help Group loan?
- 20 लाखांपर्यंतच्या एसएचजी कर्जासाठी कोणतेही मार्जिन आकारले जात नाही.
- बहुतांश बँका 6 लाखांपर्यंतच्या कर्जासाठी कोणतेही कर्ज प्रक्रिया शुल्क/दस्तऐवजीकरण शुल्क/तपासणी शुल्क आकारत नाहीत.
- 6 लाखांपेक्षा जास्त कर्जासाठी, प्रक्रिया शुल्क/दस्तऐवजीकरण शुल्क/तपासणी शुल्क बँकेवर अवलंबून असते.
सदस्याच्या मृत्यूनंतर विम्याचा लाभ मिळतो की नाही? (Whether or not the insurance benefits after the death of the member?)
- आम आदमी विमा योजनेअंतर्गत गटातील महिलांना जीवन विमा दिला जातो.
- विमाधारक महिलांना 100 रुपयांच्या केंद्रीय अनुदानावर 75 हजार रुपयांच्या जीवन विम्याचा लाभ मिळेल.
- विम्याअंतर्गत, सामान्य मृत्यूवर 30,000 रुपये, अपघाती मृत्यू झाल्यास 75,000 रुपये,
- अपंगत्व आणि अर्ध-अपंगत्वासाठी 37,500 रुपये आणि अपंगत्वावर 75,000 रुपये दिले जातील.
बचत गट कर्जासाठी ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया काय आहे? What is the Online Application Process for Self help group Loan?
- ऑनलाइन अर्ज करण्यासाठी तुम्हाला NRLM च्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्यावी लागेल.
- आता तुम्ही NRLM च्या होम पेजवर याल.
- मेनूमध्ये तुम्हाला Quick Link चा पर्याय मिळेल.
- तुम्ही Quick Link वर क्लिक करताच एक ड्रॉप डाउन मेनू उघडेल.
- आता तुम्हाला SHG बँक कर्ज पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
- तुम्ही क्लिक करताच, तुमच्या समोर SHG बँक कर्जाचे पेज उघडेल.
- आता तुम्हाला Login पर्याय दिसेल.
- तुमचा युजर आयडी आणि पासवर्ड देऊन लॉग इन करा.
- आता नवीन अनुप्रयोग पर्याय निवडा आणि फॉर्ममध्ये विचारलेली सर्व आवश्यक माहिती योग्यरित्या प्रविष्ट करा.
- सर्व कागदपत्रे अपलोड करा आणि सबमिट वर क्लिक करा.
- सबमिट केल्यावर, तुमचा कर्ज अर्ज पूर्ण होईल आणि तुमचा अर्ज बँकेच्या कर्ज विभागात जाईल.
- तुम्ही दिलेली माहिती बरोबर असेल आणि सर्व कागदपत्रे बरोबर असतील तर बँक अधिकारी तुमच्याशी संपर्क साधतील.
- मग बँक अधिकारीही सर्व सभासदांकडून काहीतरी विचारू शकतात.
- बँकेला सर्वकाही बरोबर आढळल्यास, तुमचे कर्ज मंजूर केले जाईल आणि तुम्हाला कर्जाची रक्कम मिळेल.
