Rajiv Gandhi Equity Savings Scheme: लहान गुंतवणूकदारांना देशांतर्गत भांडवली बाजारात (capital market) बचत गुंतवणुकीसाठी प्रोत्साहित करण्यासाठी कर लाभ देणारी इक्विटी बचत योजना सुरू करण्यात आली. ती म्हणजे राजीव गांधी इक्विट बचत योजना (Rajiv Gandhi Equity Savings Scheme), ही योजना (RGESS) 2012-13 मध्ये केंद्रीय अर्थसंकल्पाद्वारे घोषित करण्यात आली, 2013-14 मध्ये आणखी विस्तारित करण्यात आली. ही एक कर बचत योजना आहे. हे केवळ नवीन गुंतवणूकदारांसाठी डिझाइन केले आहे ज्यांना सिक्युरिटीज मार्केटमध्ये कमी किंवा कोणताही अनुभव नाही आणि ज्यांचे प्रति वर्ष एकूण उत्पन्न एका विशिष्ट रकमेपेक्षा कमी आहे. 2012-13 मध्ये जेव्हा ही योजना सुरू करण्यात आली तेव्हा उत्पन्नाची कमाल मर्यादा रुपये 10 लाख ठेवण्यात आली होती. हे 2013-14 मध्ये 12 लाख रुपये करण्यात आले. या योजनेबाबत अधिक जाणून घेऊया या लेखातून.
Table of contents [Show]
RGESS योजनेचा उद्देश (Purpose)
भारतातील सिक्युरिटीज मार्केटमध्ये किरकोळ गुंतवणूकदारांचा (investors) पाया विस्तारणे आणि त्या बदल्यात आर्थिक समावेशन आणि आर्थिक स्थिरता आणणे हे या योजनेचे उद्दिष्ट आहे. हे देशांतर्गत भांडवली बाजारातील सुधारणांना प्रोत्साहन देते आणि बचतीच्या प्रवाहाला प्रोत्साहन देते ज्यामुळे देशात समभाग गुंतवणुकीची संस्कृती निर्माण होते.
RGESS या योजनेत सहभागी होण्यासाठी पात्रता व निकष (Eligibility and criteria)
- किरकोळ गुंतवणूकदार (Retail investors) भारताचे रहिवासी असणे आवश्यक आहे.
- गुंतवणूकदाराचा डेरिव्हेटिव्ह मार्केट (Derivatives Market) आणि इक्विटी मार्केटमध्ये व्यापार करण्याची कोणतीही हिस्ट्री नसावी.
- गुंतवणूकदाराने योजनेच्या नियमांचे पालन करणे आवश्यक आहे.
- आर्थिक वर्षासाठी रुपये 10 लाख पेक्षा कमी किंवा तितके एकूण उत्पन्न असणे आवश्यक आहे.
- ५१ टक्के किंवा त्याहून अधिक सरकारी होल्डिंग असलेल्या PSU च्या IPO मध्येच गुंतवणूक करावी लागेल.
तुम्ही RGESS द्वारे गुंतवणूक कशी करू शकता
गुंतवणूकदार त्यांच्या DEMAT खात्याद्वारे RGESS मध्ये गुंतवणूक करू शकतात. DEMAT खात्याद्वारे खरेदी केलेल्या पात्र सिक्युरिटीज पहिल्या वर्षात आपोआप लॉक-इन केल्या जातात. या लॉक-इन कालावधीत गुंतवणूकदाराला कोणतीही पात्र सुरक्षा विकण्याची किंवा गृहीत धरण्याची किंवा तारण ठेवण्याची परवानगी नाही. निश्चित लॉक-इन कालावधी पूर्ण झाल्यानंतर, गुंतवणूकदार काही विशिष्ट परिस्थितींमध्ये या सिक्युरिटीजचा व्यापार करू शकतो, या योजनेत तुम्ही पहिल्या वर्षात, पाहिजे तितक्या वेळा गुंतवणूक करण्याची परवानगी आहे. पुढील वर्षांमध्ये केलेली गुंतवणूक कर सवलतीसाठी पात्र ठरत नाही.
RGESS या योजनेचे कर लाभ…
- गुंतवणूकदार जास्तीत जास्त रुपये 50,000 पात्र गुंतवणुकीवर कर लाभ मिळवू शकतो, जे फक्त पहिल्या वर्षासाठी पात्र आहे
- गुंतवलेल्या रकमेच्या 50 टक्के आणि कमाल रुपये 25,000 साठी कर कपात होईल.
- एक गुंतवणूकदार म्हणून, तुम्ही गुंतवणूक काढून घेतल्यास आणि तुम्ही लॉक-इन (Lock-in) कालावधीसाठी ज्या रकमेसाठी कर सवलत मागितली होती त्या रकमेच्या खाली आल्यास तुम्ही तुमचे कर लाभ गमावू शकता.
- तुम्ही या योजनेतील कोणत्याही तरतुदींचे पालन करण्यात अयशस्वी झाल्यास तुम्ही हा लाभ देखील गमावू शकता.
