Electricity tower: शेत जमिनीतून हाय टेंशन वायर आणि ट्रान्सफॉर्मर (High Tension Wires and Transformers) बसवल्यास राज्य सरकार शेतकऱ्यांना नुकसान भरपाई देतात का? किती रुपये देतात? हा प्रश्न नेहमी सगळ्यांना पडतो. कायद्याचे जुजबी ज्ञान असणारा व्यक्ती या सगळ्याचा जाणकार असतो. त्याला हे लवकर लक्षात येईल. पण ज्याला कायद्याचे ज्ञान नाही त्याची फसवणूक केली जाते. वीज कंपनी शेतकऱ्यांना जमिनीच्या बाजारभावाच्या 50 टक्के रक्कम नुकसानभरपाई देते. पण कायद्यानुसार शेतकऱ्यांना 6 लाख रुपये प्रती एकर अशी रक्कम दिली जावी, असे सांगितले जाते, याबाबत अधिक माहिती जाणून घेऊया.
शेतातून विजेचे टावर गेल्यास मोबदला मिळतो का? (Is there any compensation if the electricity tower goes through the farm?)
जर शेतकऱ्यांच्या जमिनीवरून उच्च ताणाची रेषा गेली तर त्याला जमिनीच्या किमतीच्या २० टक्के रक्कम नुकसानभरपाई म्हणून दिली जाईल. यासंदर्भात राज्य सरकारने आदेश जारी केले आहेत. राज्यात अनेक ठिकाणी वीज प्रकल्प (Power plant) उभारण्याचे प्रस्ताव आले असून, त्यासाठी वीज विभागाला मोठ्या प्रमाणात टॉवर बसवावे लागणार आहेत. हे पाहता राज्य सरकारने शेतकऱ्यांना नुकसान भरपाई देण्याचा निर्णय घेतला आहे. वीज विभागाच्या एका अधिकाऱ्याने सांगितले की, टॉवरच्या उभारणीसाठी वापरण्यात आलेल्या जमिनीच्या बाजारभावाच्या 50 टक्के रक्कम जमीन मालकांना नवीन वीज लाइन (power line)टाकण्यासाठी भरपाई म्हणून देण्यात येईल, असे आदेश राज्य सरकारने (State Govt) दिले आहेत. शेतातून जाणाऱ्या तारांखाली येणाऱ्या जमिनीचा मोबदलाही वीज विभाग देणार आहे.
जमिनीवर दुष्परिणाम (Effects on land)
सध्याच्या नियमांनुसार ज्या शेतात हाय टेंशन वायरचे पोल बसवले आहेत त्या शेतातील खांबाला वेढलेल्या किरकोळ जमिनीनुसार मोबदला (Remuneration according to marginal land) दिला जातो. तर शेतावर जाणाऱ्या वायरची भरपाई दिली जात नाही. ज्या शेतकऱ्यांच्या शेतात नवीन लाईनच्या तारा गेल्या आहेत, त्यांना टॉवर बसवण्यासाठी 20% आणि 50% नुकसान भरपाई दिली जाईल. प्रत्यक्षात तारांमुळे शेतकऱ्यांना आपली मौल्यवान जमीन गमवावी लागत आहे. ज्या शेतातून या तारा जातात, त्याचे मूल्यही कमी होते. या मोबदल्यात आजपर्यंत शेतकऱ्यांना भरपाई म्हणून काहीही मिळाले नाही. शेतातून जाणाऱ्या हाय टेंशन वायर्समुळे (High tension wires) शॉर्टसर्किट (short circuit)होऊन पिकाला आग लागण्याच्या घटना सर्रास घडल्या आहेत. यासोबतच हाय टेंशन वायर बसवल्याने शेतकऱ्यांची पिकांचीही नासाडी होत आहेत.
कोणकोणत्या कारणांसाठी शेतकऱ्यांना नुकसान भरपाई मिळते? (For what reasons do farmers get compensation?)
वर्षभर घाम गाळून शेतकरी पीक घेतो, काही वेळ नैसर्गिक आपत्तीमुळे (natural disaster) पिकांचे नुकसान होते. नैसर्गिक आपत्तीमुळे पिकांचे नुकसान (damage) झाल्यास सरकार त्याची भरपाई देतात. अतिवृष्टी मुळे पिकांचे नुकसान झाल्यास पीक विमा योजने अंतर्गत सरकार कडून शेतकऱ्यांना मोबदला दिल जातो. शासनाने जारी केलेल्या टोल फ्री क्रमांकावर शेतकरी पावसामुळे नुकसान झालेल्या पिकांची माहिती देऊ शकतात. एग्रीकल्चर इन्श्योरेन्स कंपनी ऑफ इण्डिया लिमिटेड (Agriculture Insurance Company of India Limited)18004196116, एसबीआई जनरल इन्श्योरेन्स कंपनी (SBI General Insurance Company) 18002091111, रिलायन्स जनरल इन्श्योरेंस कम्पनी लिमिटेड (Reliance General Insurance Company Limited) 18001024088, फ्यूचर जनरली इण्डिया इन्श्योरेन्स कम्पनी लिमिटेड (Future Generali India Insurance Company Limited) 18002664141, बजाज अलायन्ज जनरल इंश्योरेन्स कम्पनी लिमिटेड (BAJAJ ALLIANCE GENERAL INSURANCE COMPANY LIMITED) 18002095959, एचडीएफसी एग्रो जनरल इंश्योरेन्स कम्पनी लिमिटेड (HDFC Agro General Insurance Company Limited) 18002660700 इन टोल फ्री नंबर पर सूचना दिले जाऊ शकते.
