Wheat And Basmati Rice Export: देशातून गहू आणि तांदूळ मुबलक प्रमाणात निर्यात होत आहे. केंद्र सरकारच्या अधिकृत आकडेवारीनुसार, गेल्या 7 महिन्यांत 46 लाख टन गहू आणि 24 लाख टन बासमती तांदळाची निर्यात झाली आहे. गहू हे रब्बी हंगामातील मुख्य पीक आहे. यंदा देशात गव्हाची अधिक पेरणी होत आहे. एक-दोन राज्ये सोडली तर सर्वच राज्यांमध्ये गव्हाचा पेरा वाढत आहे. गव्हाच्या जागतिक किमतीत अचानक वाढ झाल्यामुळे, देशाची एकूण अन्न सुरक्षा आणि शेजारील आणि इतर संवेदनशील देशांच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी सरकारने 13 मे रोजी निर्यातीवर बंदी घातली होती.
Table of contents [Show]
बासमती तांदूळाची निर्यात किती? (How much Basmati rice is exported?)
निर्यातीची आकडेवारी जाहीर केली आहे. चालू आर्थिक वर्षात एप्रिल ते ऑक्टोबर या कालावधीत 46.56 लाख टन गव्हाची निर्यात (Export of wheat) झाली होती. त्याची किंमत 1.5 अब्ज डॉलर्स आहे. तर 2021-22 मध्ये $2.12 अब्ज किमतीचा गहू निर्यात झाला. केंद्र सरकारने (Central Govt) संसदेत दिलेल्या माहितीनुसार 2022-23 च्या पहिल्या सात महिन्यांत 24.10 लाख टन बासमती तांदळाची निर्यात झाली.
2021- 2022 मध्ये गव्हाच्या निर्यातीवर बंदी (Ban on export of wheat in 2021-2022)
पीक वर्ष 2021-22 मध्ये, काही उत्पादक राज्यांमध्ये उष्णतेच्या लाटेमुळे देशांतर्गत उत्पादन 106.84 दशलक्ष टनांवर आले जे मागील वर्षी 109.59 दशलक्ष टन होते. परिणामी, देशांतर्गत उत्पादनातील तुटवडा आणि खाजगी द्वारे आक्रमक खरेदी यामुळे सरकारी मालकीच्या भारतीय अन्न महामंडळाने (Food Corporation of India) गव्हाची खरेदी 2022-23 विपणन वर्षात 187.92 लाख टनांवर घसरली जी मागील वर्षी 434.44 लाख टन होती. कंपन्या या वर्षी मे महिन्यात सरकारने देशांतर्गत पुरवठा वाढवण्यासाठी आणि किमती नियंत्रित ठेवण्यासाठी गव्हाच्या निर्यातीवर बंदी (Ban on export of wheat) घातली होती.
186 निर्यातदारांना परवानगी दिली (Allowed 186 exporters)
रशिया-युक्रेन युद्धाचा (Russia-Ukraine) परिणाम देशातील गव्हाच्या किमतीवरही झाला. या वर्षाच्या सुरुवातीलाच देशात पिठाच्या किमती वाढू लागल्या. त्यामागे गव्हाचे भाव वाढले होते. गव्हाच्या किमती नियंत्रित ठेवण्यासाठी केंद्र सरकारने गव्हाच्या निर्यातीवर बंदी घातली होती. सध्या देशात गव्हाच्या साठवणुकीची स्थिती ठीक आहे. अन्न निर्यातदार अनेक दिवसांपासून केंद्र सरकारकडे गव्हाच्या निर्यातीला सूट देण्याची विनंती करत होते. केंद्र सरकारच्या नोंदीनुसार, 186 निर्यातदारांना परकीय व्यापार धोरण, 2015-2020 अंतर्गत संक्रमणकालीन व्यवस्था आणि काही अटींनुसार गहू निर्यात करण्याची परवानगी देण्यात आली आहे.
देशातील गव्हाचे क्षेत्र किती? (How much wheat area in the country?)
यंदा खरीप हंगामासाठी हवामान चांगले राहिले नाही. पाऊस, पूर आणि दुष्काळामुळे पिकांचे मोठे नुकसान झाले. मात्र सध्या हवामान गव्हाच्या पेरणीसाठी अनुकूल आहे. अधिक पावसामुळे जमिनीतील ओलाव्याचे प्रमाण वाढले. त्यामुळे देशात गव्हाची पेरणी सोपी झाली आहे. शेतकरी अधिक क्षेत्रावर गव्हाची पेरणी करत आहे. केंद्र सरकारच्या आकडेवारीनुसार या रब्बी हंगामात गेल्या आठवड्यापर्यंत गव्हाच्या लागवडीखालील क्षेत्र 3 टक्क्यांनी वाढून 286.5 लाख हेक्टरवर पोहोचले आहे.
