म्युच्युअल फंड योजना ही एक प्रकारची आर्थिक उपकरण आहे जे अनेक गुंतवणूकदारांकडून गोळा केलेल्या पैशांच्या संचाद्वारे बनवले जाते. AMC म्युच्युअल फंड कंपन्यांद्वारे कंपनीचे शेअर्स, बाँड्स, स्टॉक्स, कर्जे आणि इतर मालमत्ता यासारख्या सिक्युरिटीजमध्ये गुंतवणूक करतात. एएमसी या मुक्त गुंतवणूकीचे व्यवस्थापन करतात. म्युच्युअल फंड कंपन्या वेगवेगळ्या रोख्यांमध्ये निधीचे वाटप करतात. हे त्यांच्या गुंतवणूकदारांना त्यांच्या गुंतवणुकीद्वारे त्यांची संपत्ती वाढवण्यास मदत करते.
म्युच्युअल फंड ही जास्त जोखीम असलेली गुंतवणूक असू शकते परंतु परतावा सामान्यतः इतर कोणत्याही गुंतवणूक योजनेपेक्षा जास्त असतो.
ओपन एंडेड फंड
ओपन-एंडेड म्युच्युअल फंडामध्ये, गुंतवणूकदार कोणत्याही वेळी गुंतवणूक करू शकतो किंवा प्रवेश करू शकतो आणि रिडीम करू शकतो किंवा बाहेर पडू शकतो. यात निश्चित परिपक्वता कालावधी नाही.
क्लोज एंडेड फंड
क्लोज-एंडेड म्युच्युअल फंडांची मुदत ठरलेली असते. नवीन फंड ऑफर किंवा NFO कालावधी म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या सुरुवातीच्या काळात गुंतवणूकदार या प्रकारच्या योजनांमध्ये गुंतवणूक करू शकतो किंवा त्यात प्रवेश करू शकतो. त्याची/तिची गुंतवणूक मॅच्युरिटी तारखेला आपोआप रिडीम केली जाईल. हे फंड्स स्टॉक एक्स्चेंजवर लिस्टेड असतात.
भारतात उपलब्ध असलेल्या विविध प्रकारच्या इक्विटी आणि डेब्ट म्युच्युअल फंडावर एक नजर टाकूया:
इक्विटी फंड
हे सर्वात लोकप्रिय म्युच्युअल फंड योजनांपैकी एक आहे. हे फ़ंड्स स्टॉक मार्केटमध्ये गुंतवणुक करतात. उच्च जोखीम म्हणून वर्गीकृत केले असले तरी, या फ़ंड मधे दीर्घ कालावधीसाठी उच्च परताव्याची क्षमता देखील आहे. सामान्यतः इक्विटी फंड किंवा वैविध्यपूर्ण इक्विटी फंड ज्याला सामान्यतः जोखीम वितरीत करण्यासाठी विविध क्षेत्रांमध्ये गुंतवणूक करावी लागते असे फ़ंड्स यात समाविष्ट होतात.
मनी मार्केट फंड किंवा लिक्विड फंड
हे फंड अल्प-मुदतीच्या कर्ज साधनांमध्ये गुंतवणूक करतात, अल्प कालावधीत गुंतवणूकदारांना वाजवी परतावा देऊ शकतात. हे फंड कमी जोखमीची अपेक्षा असलेल्या गुंतवणूकदारांसाठी योग्य आहेत जे त्यांचे अतिरिक्त निधी अल्प मुदतीसाठी ठेवण्याचा विचार करतात.
निश्चित उत्पन्न किंवा डेब्ट म्युच्युअल फंड
हे फंड बहुतेक पैसे कर्ज योजनेत गुंतवतात - निश्चित उत्पन्न म्हणजे निश्चित कूपन बेअरिंग इन्स्ट्रुमेंट जसे की सरकारी सिक्युरिटीज, बॉण्ड्स, डिबेंचर इ. त्यांचा दृष्टीकोन कमी-जोखीम-कमी-परताव्याचा असतो. कमी जोखीम घेउ इच्छिणार्या गुंतवणूकदारांसाठी हे फ़ंड्स आदर्श आहेत. स्थिर उत्पन्न निर्माण करताना. तथापि, ते क्रेडिट जोखमीच्या अधीन आहेत.
संतुलित फंड
नावाप्रमाणेच, या म्युच्युअल फंड योजना आहेत ज्या त्यांची गुंतवणूक इक्विटी आणि डेब्ट म्हणजे कर्ज यांमध्ये विभागतात. बाजारातील जोखमीच्या आधारे दोन्हींतील गुंतवणुकीचे प्रमाण बदलत राहू शकते. ते तुलनेने कमी जोखमीसह मध्यम परताव्याच्या अपेक्षेत असलेल्या गुंतवणूकदारांसाठी अधिक योग्य आहेत.
हायब्रीड
हे फंड संतुलित फंडांसारखेच असतात परंतु समतोल निधीच्या तुलनेत इक्विटी मालमत्तेचे प्रमाण कमी असते. म्हणून, त्यांना मार्जिनल इक्विटी फंड देखील म्हणतात. ते विशेषतः निवृत्त गुंतवणूकदारांसाठी योग्य आहेत आणि तुलनेने कमी जोखमीसह नियमित उत्पन्न प्रदान करतात.
गिल्ट फंड
हे फंड फक्त सरकारी रोख्यांमध्ये गुंतवणूक करतात. कोणत्याही प्रकारची जोखी्म टाळु इच्छिणार्या गुंतवणुकदारांसाठी हा फंड योग्य आहे.
