Agricultural production : भारतात जास्तीत जास्त शेती हा व्यवसाय केला जातो. सरकारकडून शेतकऱ्यांसाठी अनेक योजना राबविल्या जातात. त्याचबरोबर जमिनीची उत्पादकता वाढविण्यासाठी सुद्धा उपाय केले जातात. जाणून घेऊया कृषी उत्पादन वाढीसाठी सरकारने केलेल्या उपाययोजना कोणत्या?
Table of contents [Show]
जमीन सुधारणा
शेतीला चालना देण्यासाठी सरकारने जमीनदारी व्यवस्था रद्द केली. शेततळे एकत्र केले. सरकारने भूमिहीन मजुरांना जमिनी दिल्या आहेत.
सिंचन योजनांची निर्मिती
शेतकऱ्यांना ऊर्जा आणि सिंचन सुविधा देण्यासाठी अनेक बहुउद्देशीय योजना स्थापन करण्यात आल्या.
आर्थिक सहाय्य
भारत सरकार कृषी गुंतवणुकीवर मोठ्या प्रमाणात आर्थिक सहाय्य प्रदान करते. आता खतांवर जास्तीत जास्त आर्थिक मदत दिली जात आहे.
मोफत वीज
काही राज्ये कृषी उत्पादन वाढवण्यासाठी शेतकऱ्यांना मोफत वीज सुविधा देत आहेत.
उच्च उत्पन्न देणारे बियाणे आणि कृषी विद्यापीठ
उत्पादन वाढवण्यासाठी सरकार शेतकऱ्यांना उच्च उत्पन्न देणारे बियाणे उपलब्ध करून देत आहे. विशेष सेमिनार आयोजित केले जातात. अनेक नवीन कृषी विद्यापीठे स्थापन होत आहेत.
सार्वजनिक खरेदी प्रणाली आणि कृषी मूल्य आयोग
कृषी मूल्य आयोगाची स्थापना करण्यात आली, जी आधीच कृषी उत्पादनांच्या किंमती ठरवते जेणेकरून शेतकऱ्यांना त्यांच्या उत्पादनांना काय किंमत मिळेल हे कळू शकेल. भारतीय अन्न महामंडळासारख्या सरकारी संस्था शेतकऱ्यांकडून कृषी उत्पादने खरेदी करतात.
पीक विमा आणि शेतीसाठी पैसा
भारतीय शेती प्रामुख्याने निसर्गावर अवलंबून आहे हे आपल्याला माहीत आहे. जास्त जोखीम असल्याने पिकांचा विमा काढला जातो. शेतकऱ्यांना कृषी कर्ज देण्यासाठी सरकारने नाबार्डसारख्या बँकांची स्थापना केली.
उच्च उत्पन्न देणारे वाण
उच्च उत्पन्न देणाऱ्या बियाण्यांमुळे अनेक पिकांचे उत्पादन वाढले आहे, जसे की 1950-51 मध्ये गव्हाचे उत्पादन 26.47 दशलक्ष टन होते आणि चांगले उत्पादन देणाऱ्या बियाण्यांमुळे ते 1988-99 मध्ये 65.9 दशलक्ष टन इतके वाढले.
यंत्रांचे महत्त्व
यंत्रे बियाणे आणि वनस्पतींची उत्तम लागवड करण्यास मदत करतात, ज्यामुळे उत्पादन वाढते. यंत्रे काम लवकर पूर्ण करतात, ज्यामुळे वेळेची बचत होते आणि अपव्यय होण्याची शक्यता कमी होते.
Source : www.doubtnut.com
