प्रत्येक व्यक्तीला आयुष्यात कधी ना कधी वैद्यकीय मदतीची गरज असते. मधुमेह, कोविड-19 (Covid - 19) इत्यादी विविध आजारांचा प्रसार पाहता आरोग्य विमा सर्वांसाठी आवश्यक बनला आहे. वैद्यकीय उपचारांच्या वाढत्या खर्चामुळे आरोग्य सेवा महाग झाली आहे. यामुळे लोकांकडे आरोग्य विमा पॉलिसी निवडण्याशिवाय दुसरा पर्याय उरला नाही. समाजातील सर्व स्तरातील लोकांना आरोग्य सेवा सहज उपलब्ध असावी. परंतु दारिद्र्यरेषेखालील लोकांचे उत्पन्न मर्यादित आहे, त्यामुळे आरोग्य विमा पॉलिसी घेणे त्यांच्यासाठी कठीण होते. बहुसंख्य गरीब लोकांकडे अन्न आणि निवारा या मूलभूत गरजाही नाहीत. यामुळे ते आरोग्य विमा अजिबात आवश्यक मानत नाहीत. तर या वर्गातील लोकांना आजारांचाही तितकाच धोका असतो. अशा परिस्थितीत जेव्हा दारिद्र्यरेषेखालील कुटुंबांना वैद्यकीय आणीबाणीचा सामना करावा लागतो, तेव्हा ते योग्य वेळी योग्य उपचारांवर खर्च करण्याच्या स्थितीत नसतात. भारत सरकारने बीपीएल (BPL – Below the Poverty Line) श्रेणीतील लोकांसाठी अनेक प्रकारच्या आरोग्य विमा पॉलिसी सुरू केल्या आहेत.
Table of contents [Show]
- राष्ट्रीय आरोग्य विमा योजना (National Health Insurance Scheme)
- सार्वत्रिक आरोग्य विमा योजना (Universal Health Insurance Scheme)
- कारुण्य आरोग्य विमा योजना (Karunya Health Insurance Scheme)
- महात्मा ज्योतिबा फुले जन आरोग्य योजना (Mahatma Jyotiba Phule Jan Arogya Yojana)
- मुख्यमंत्री अमृतम योजना (Chief Minister Amritham Yojana)
राष्ट्रीय आरोग्य विमा योजना (National Health Insurance Scheme)
राष्ट्रीय आरोग्य विमा योजना अशा बीपीएल कुटुंबांना आरोग्य विमा संरक्षण प्रदान करते ज्यांचे सदस्य असंघटित क्षेत्रात काम करतात. कामगार आणि रोजगार मंत्रालयाने ही योजना सुरू केली आहे. यामध्ये रू.1000 पर्यंत रूग्णाचा उपचार आणि वाहतूक खर्च समाविष्ट आहे. हे फ्लोटर आधारावर रु. 30,000 ची विमा रक्कम देते आणि आधीपासून अस्तित्वात असलेल्या आजारांना देखील कव्हर करते. त्याचा अंदाजे वार्षिक प्रीमियम रु.750 आहे.
सार्वत्रिक आरोग्य विमा योजना (Universal Health Insurance Scheme)
सार्वजनिक क्षेत्रातील विमा कंपन्यांद्वारे सार्वत्रिक आरोग्य विमा योजना ऑफर केली जाते. या योजनांमध्ये दारिद्र्यरेषेखालील लोकांच्या हॉस्पिटलायझेशनचा खर्च भागवला जातो. हे फ्लोटर आधारावर प्रति कुटुंब 30,000 रुपयांच्या विमा रकमेसह येते. हे रु. 25,000 चे अपघाती मृत्यू संरक्षण देखील देते. यासोबतच, या योजनेतून उत्पन्नाचे नुकसान झाल्यास, जास्तीत जास्त 15 दिवसांसाठी 50 रुपये दैनंदिन भरपाई उपलब्ध आहे. हे सामान्य प्रसूतीसाठी 2500 रुपये आणि सिझेरियन प्रसूतीसाठी 5000 रुपये प्रसूती खर्च देखील प्रदान करते. त्याचा वार्षिक प्रीमियम 300 ते 600 रुपये आहे.
कारुण्य आरोग्य विमा योजना (Karunya Health Insurance Scheme)
कारुण्य आरोग्य विमा योजना केरळ सरकारने दिली आहे. कर्करोग, हृदयविकार, किडनीचे आजार, हिमोफिलिया इत्यादी गंभीर आजारांसाठी अल्प उत्पन्न गटांना कव्हरेज प्रदान करणे सुरू केले आहे. ही योजना रु.3,00,000 विम्याची रक्कम देते. यासह, उपचार खर्च अंदाजे रकमेपेक्षा जास्त झाल्यास प्रतिपूर्ती देखील उपलब्ध आहे. ज्यांचे वार्षिक उत्पन्न 3 लाख रुपयांपेक्षा कमी आहे ते या योजनेसाठी अर्ज करू शकतात.
महात्मा ज्योतिबा फुले जन आरोग्य योजना (Mahatma Jyotiba Phule Jan Arogya Yojana)
शेतकरी आणि दारिद्र्यरेषेखालील लोकांना वैद्यकीय कव्हरेज देण्यासाठी महाराष्ट्र सरकारने महात्मा ज्योतिबा फुले जन आरोग्य योजना सुरू केली आहे. या योजनेत 34 वैशिष्ट्यांखालील वैद्यकीय आणि शस्त्रक्रिया प्रक्रियेसाठी हॉस्पिटलायझेशन खर्च समाविष्ट आहे. हे फ्लोटर आधारावर प्रति कुटुंब रु 1,50,000 च्या विमा रकमेसह येते. ही योजना मूत्रपिंड प्रत्यारोपणासाठी प्रति कुटुंब 2,50,000 रुपयांपर्यंत वाढवली जाऊ शकते.
मुख्यमंत्री अमृतम योजना (Chief Minister Amritham Yojana)
मुख्यमंत्री अमृतम योजना गुजरात सरकारने बीपीएल कुटुंबांच्या वैद्यकीय खर्चाची पूर्तता करण्यासाठी सुरू केली होती. हे हॉस्पिटलायझेशनपूर्व आणि हॉस्पिटलायझेशननंतरच्या खर्चासाठी परिवहन शुल्कासह कव्हरेज प्रदान करते. हे कर्करोग, यकृत आणि मूत्रपिंड प्रत्यारोपण इत्यादीसारख्या काही गंभीर आजारांसाठी कव्हरेज देखील प्रदान करते. हे प्रत्येक कुटुंबाला रु.3,00,000 विम्याची रक्कम देते. अवयव प्रत्यारोपणासाठी यामध्ये 5,00,000 रुपयांपर्यंत वाढ केली जाऊ शकते. ज्या लोकांचे वार्षिक उत्पन्न 4 लाखांपर्यंत आहे ते या योजनेसाठी अर्ज करू शकतात.
