गव्हाचा साठा (wheat stock) गरजेपेक्षा कमी झाल्याने या वर्षी गहू आणि त्यापासून बनवला जाणारा मैदा (flour) यांचे भाव झपाट्याने वाढत आहेत. गेल्या 20 दिवसांत गव्हाच्या पिठाच्या दरात 10 रुपयांनी तर गव्हाच्या दरात 6 रुपयांनी वाढ झाली. मार्केटमधील इतर धान्यांच्या तुलनेत गव्हाची आवक 30 टक्क्यांनी घटली आहे. मार्केटमध्ये गव्हाचा भावही 2800 रुपये क्विंटलवर पोहोचला आहे. गव्हाचे नवीन पीक येण्यास साधारण 120 दिवसांपेक्षा जास्त वेळ लागतो. त्यामुळे गव्हाचे नवीन पिक बाजारात येईपर्यंत गहू आणि त्यापासून बनवल्या जाणाऱ्या इतर जिन्नसांच्या किमती आणखी वाढण्याची शक्यता आहे.
गव्हाचा साठा किती? (Stock of Wheat)
होलसेल बाजारात रेडिमेड पीठ 33 रुपये किलोने तर किरकोळ मार्केटमध्ये 35 रुपये किलोने विकले जात आहे. गहू आणि पिठाच्या किमतीत ही वाढ या महिन्याभरात झाली आहे. भारतातील गव्हाचा साठा हा मागील वर्षाच्या तुलनेत निम्म्यावर आला आहे. सरकारी गोदामांमध्ये असलेला भारतीय गव्हाचा साठा 1 नोव्हेंबर रोजी एक वर्षापूर्वीच्या पातळीच्या निम्मा होता. या महिन्याच्या सुरुवातीला राज्याच्या दुकानांमध्ये एकूण 21 दशलक्ष टन गव्हाचा साठा होता, जो 1 नोव्हेंबर 2021 रोजी 42 दशलक्ष टन होता, परंतु 31 डिसेंबर रोजी संपलेल्या तिमाहीत 20.5 दशलक्ष टनांच्या अधिकृत (authorized) लक्ष्यापेक्षा किंचित जास्त आहे. 1 ऑक्टोबर रोजी सरकारी धान्य दुकानांमध्ये गव्हाचा साठा 22.7 दशलक्ष टन होता.
व्यापाऱ्यांचे काय म्हणणे आहे? (Trader's View On Wheat Price)
जगातील दुसऱ्या क्रमांकाच्या धान्य उत्पादक देशाने मे महिन्यात गहू निर्यातीवर बंदी लागू केली. भारतात गहू उत्पादनात घट झाल्याने गव्हाच्या किमती अचानक वाढल्या आहेत. परिणामी बाजारातील गव्हाची आवक आवक मंदावली आहे. पुढील वर्षी रब्बी हंगामाचे गव्हाचे पीक भारतीय बाजारात येईपर्यंत गव्हाच्या किमती चढ्या दरानेच असतील, असा अंदाज व्यापाऱ्यांनी व्यक्त केला आहे.
गहू लागवडीचे क्षेत्र वाढले (Wheat Sowing Area Increased)
जर हवामानाची परिस्थिती अनुकूल राहिली आणि मार्च आणि एप्रिलच्या कापणीच्या दरम्यान तापमानात असामान्य वाढ झाली नाही, तर भारतातील गव्हाचे उत्पादन 2021 च्या 109.59 दशलक्ष टनांच्या पातळीवर परत येऊ शकते कारण पेरणीच्या हंगामाची चांगली सुरुवात होते. शेतकऱ्यांनी 1 ऑक्टोबरपासून रब्बी हंगामात 4.5 दशलक्ष हेक्टरवर गहू पेरला आहे. गेल्या वर्षाच्या तुलनेत यंदा लागवड क्षेत्रात 9.7% वाढ झाली आहे. स्थानिक बाजारात गव्हाच्या किंमती गुरुवारी 26,500 रुपये प्रति टनपर्यंत गेल्या होत्या. मे 2022 मध्ये सरकारने गहू निर्यातीवर बंदी घातली होती. त्यानंतर गहूचा भाव जवळपास 27% वाढला आहे.
