भारतातील सर्व सार्वजनिक आणि खाजगी क्षेत्रातील बँकांकडून गरजू विद्यार्थ्यांना शैक्षणिक कर्जाच्या स्वरूपात आर्थिक सहाय्य देण्यासाठी भारत सरकारने पुढाकार घेतला आहे, जेणेकरून ते तांत्रिक आणि व्यावसायिक अभ्यासक्रम करू शकतील आणि त्यांचे शिक्षण पूर्ण केल्यानंतर त्यांना नोकरीच्या योग्य संधी मिळू शकतील. केंद्रीय शैक्षणिक कर्ज व्याज अनुदान योजनेंतर्गत मान्यताप्राप्त संस्थांतील दुर्बल घटकातील विद्यार्थी, मागासवर्गीय किंवा गरीब विद्यार्थी (Backward class or poor students) इंडियन बँक्स असोसिएशनच्या शेड्युल्ड बँकांमधून तांत्रिक आणि व्यावसायिक अभ्यासक्रम करण्यासाठी कर्जावर व्याज अनुदान मिळवू शकतात. केंद्रीय शैक्षणिक कर्ज व्याज अनुदान योजनेनुसार, कर्ज परतफेड कालावधी अभ्यासक्रम पूर्ण झाल्यानंतर एक वर्षापर्यंत किंवा नोकरीच्या पहिल्या महिन्यांपर्यंत, पुरुष व महिलांना संपूर्ण कर्जमाफी दिली जाईल. या योजनेबाबत अधिक माहिती जाणून घेऊया.
Table of contents [Show]
- केंद्रीय शैक्षणिक कर्ज व्याज अनुदान योजनेचे उद्दिष्ट (Objective)
- किती शैक्षणिक कर्ज मिळू शकते? (How much Loan Avail )
- शैक्षणिक कर्ज परतफेड कालावधी (Education loan repayment period)
- व्याजदरात सवलत (Discount on interest rates)
- आवश्यक कागदपत्रे (Documents)
- केंद्रीय शैक्षणिक कर्ज व्याज अनुदान योजना अंतर्गत अर्ज प्रक्रिया (Application Process)
केंद्रीय शैक्षणिक कर्ज व्याज अनुदान योजनेचे उद्दिष्ट (Objective)
आर्थिकदृष्ट्या कमकुवत विद्यार्थ्यांना उच्च शिक्षण घेण्यासाठी खूप पैशांची आवश्यकता असते परंतु विद्यार्थी किंवा त्याचे पालक त्यांच्या शिक्षणाचा खर्च उचलू शकत नाहीत. अशा परिस्थितीत शिक्षण कर्ज हाच एकमेव उपाय आहे, परंतु भारतातील बहुतांश बँकांमध्ये शैक्षणिक कर्ज मिळण्याची प्रक्रिया अत्यंत किचकट असल्याचे दिसून आले आहे. यासोबतच शैक्षणिक कर्जावरील व्याजही खूप जास्त आहे, यामुळे विद्यार्थ्यांना शैक्षणिक कर्ज मिळण्यात अडचणी येतात आणि अनेकवेळा ते अभ्यास मध्येच सोडून देतात, त्यामुळे केंद्रीय शैक्षणिक कर्ज व्याज अनुदान योजनेचा (Central Education Loan Interest Subsidy Scheme) उद्देश हा आहे. विद्यार्थ्यांनी तुमचा अभ्यास सोडू नका, त्यांना शैक्षणिक कर्ज मिळविण्यासाठी प्रक्रियेअंतर्गत शैक्षणिक कर्ज मिळू शकते आणि त्यांना शैक्षणिक कर्जावर सबसिडी देखील मिळते, जेणेकरून बर्‍याच प्रमाणात समस्यांपासून विद्यार्थी मुक्त होऊ शकतील.
किती शैक्षणिक कर्ज मिळू शकते? (How much Loan Avail )
- विद्यार्थी 3 महिन्यांपर्यंतच्या अभ्यासक्रमाच्या कालावधीसाठी रु. 20,000 पर्यंतच्या शैक्षणिक कर्जासाठी अर्ज करू शकतात.
- 3 ते 6 महिन्यांच्या अभ्यासक्रमाच्या कालावधीसाठी विद्यार्थी रु.50000 पर्यंतच्या शैक्षणिक कर्जासाठी अर्ज करू शकतात.
- 6 महिने ते 1 वर्ष या कालावधीसाठी विद्यार्थी रु.75,000 पर्यंतच्या शैक्षणिक कर्जासाठी अर्ज करू शकतात.
- 1 वर्षापेक्षा जास्त कालावधीच्या अभ्यासक्रमांसाठी विद्यार्थी रु. 1,50,000 पर्यंतच्या शैक्षणिक कर्जासाठी अर्ज करू शकतात.
शैक्षणिक कर्ज परतफेड कालावधी (Education loan repayment period)
- 50,000 पर्यंतच्या कर्जासाठी परतफेडीचा कालावधी 2 वर्षांचा आहे.
- 50,000 ते रु.1 लाख 2 ते 5 वर्षांच्या कर्जासाठी परतफेडीचा कालावधी निश्चित केला आहे.
- 1,00,000वरील कर्जासाठी 3 ते 7 वर्षांचा परतफेड कालावधी निश्चित केला आहे.
- अभ्यासक्रम संपल्यापासून 1 वर्ष किंवा नोकरी मिळाल्यानंतर 6 महिने, यापैकी जे आधी असेल, तेव्हापासून विद्यार्थी शैक्षणिक कर्जाची परतफेड करू शकतात.
- जर विद्यार्थ्यांनी अभ्यासक्रम पूर्ण केल्यानंतर लवकरच उच्च शिक्षण सुरू केले, तर त्यांना नोकरी मिळाल्यापासून 6 महिन्यांपासून परतफेड सुरू होऊ शकते, ही कालमर्यादा विद्यार्थ्याने उच्च शिक्षणासाठी नवीन अतिरिक्त कर्ज घेतले आहे की नाही यावर अवलंबून असेल.
व्याजदरात सवलत (Discount on interest rates)
- 10वी किंवा 12 वीच्या पात्रता स्तरावर 90% किंवा त्याहून अधिक ग्रेड प्राप्त करणार्‍या विद्यार्थ्यांना केंद्रीय शैक्षणिक कर्ज व्याज अनुदान योजनेंतर्गत शैक्षणिक कर्जामध्ये 50 आधारभूत गुणांची सवलत व्यावसायिक/अंडरग्रेजुएट स्तरावरील अभ्यासक्रमांसाठी कर्जाच्या बाबतीत दिली जाईल. .
- पीजी अभ्यासक्रमांसाठी कर्जाच्या बाबतीत, पात्रता पदवी परीक्षेत 80% किंवा त्याहून अधिक ग्रेड प्राप्त करणाऱ्या विद्यार्थ्यांना केंद्रीय शैक्षणिक कर्ज व्याज अनुदान योजनेअंतर्गत 50 आधारभुत गुणांची व्याज सवलत दिली जाईल.
- राज्यस्तरीय अव्वल 50 रँकधारक आणि राष्ट्रीय स्तरावरील अव्वल 100 रँकधारकांना केंद्रीय शैक्षणिक कर्ज व्याज अनुदान योजनेंतर्गत सामान्य व्याजदरापेक्षा 100 बेसिस पॉइंट कमी दराने शैक्षणिक कर्ज दिले जाईल.
आवश्यक कागदपत्रे (Documents)
- आधार कार्ड
- पत्त्याचा पुरावा
- पॅन कार्ड
- बँक खाते
- पालकांचे उत्पन्न प्रमाणपत्र
- शाळा किंवा महाविद्यालयाच्या प्रमाणपत्राची प्रत
- मोबाईल नंबर
- ई - मेल आयडी
केंद्रीय शैक्षणिक कर्ज व्याज अनुदान योजना अंतर्गत अर्ज प्रक्रिया (Application Process)
- या योजनेअंतर्गत, अर्जदार कोणत्याही सरकारी किंवा प्रायवेट बँकेत अर्ज करू शकता.
- तुम्ही बँक अधिकाऱ्यांना भेटून आणि योजनेशी संबंधित माहिती मिळवून अर्ज भरू शकता.
- तुम्ही अर्ज भरून बँकेतच सबमिट करू शकता.
- पडताळणीनंतर इच्छुक विद्यार्थ्यांना शैक्षणिक कर्ज मिळते.
- या योजनेंतर्गत केंद्र सरकारने शैक्षणिक कर्जावरील व्याज अनुदान सुरू केले आहे.
- विद्यार्थ्यांना भरपूर लाभ देण्याचा प्रयत्न केला. विद्यार्थ्यांना आर्थिक मदत मिळण्याबरोबरच त्यांनी भरलेल्या व्याजावरही काही प्रमाणात सवलत मिळते.
