Indira Gandhi National Old Age Pension Scheme: भारताच्या ग्रामीण विकास मंत्रालयाने २००७ मध्ये राष्ट्रीय सामाजिक सहायता कार्यक्रम (एनएसएपी) अंतर्गत इंदिरा गांधी राष्ट्रीय वृद्धावस्था पेंशन योजना (IGNOAPS) सुरू केली. या योजनेला राष्ट्रीय वृद्धावस्था पेंशन योजना (एनओएपीएस) म्हणूनही ओळखले जाते. वृद्धावस्था पेंशन योजनेचा उद्देश पात्र लाभार्थ्यांना सामाजिक संरक्षण प्रदान करणे आहे. या लेखात आपण इंदिरा गांधी राष्ट्रीय वृद्धावस्था पेंशन योजनेचा सविस्तर अभ्यास करू.
Table of contents [Show]
राष्ट्रीय सामाजिक सहायता कार्यक्रम (एनएसएपी)
राष्ट्रीय सामाजिक सहायता कार्यक्रम (एनएसएपी) हे भारतातील गरीब कुटुंबांना सामाजिक सहायता लाभ देते जसे की वृद्ध व्यक्ती, विधवा आणि अपंग व्यक्ती. NSP चा मुख्य उद्देश भारतातील त्याच्या लाभार्थ्यांना सामाजिक संरक्षण सुनिश्चित करणे आहे.
इंदिरा गांधी राष्ट्रीय वृद्धावस्था पेंशन योजनेची वैशिष्ट्ये
इंदिरा गांधी राष्ट्रीय वृद्धावस्था पेंशन योजनेची प्रमुख वैशिष्ट्ये खालीलप्रमाणे आहेत.
- IGNOAP योजनेअंतर्गत, भारताच्या वरिष्ठ नागरिकांना मासिक पेंशन मिळेल.
- इंदिरा गांधी राष्ट्रीय वृद्धावस्था पेंशन योजना ही Non-contribution पेंशन आहे. म्हणजेच लाभार्थ्यांना पेंशन मिळविण्यासाठी कोणतीही रक्कम योगदान देण्याची आवश्यकता नाही.
पात्रता निकष
इंदिरा गांधी राष्ट्रीय वृद्धावस्था पेंशन प्राप्त करण्यासाठी खालील निकष पूर्ण केले पाहिजेत.
- अर्जदाराचे वय ६० वर्षे किंवा अधिक असावे. (हे पुरुष व स्त्री दोघांसाठीही लागू आहे).
- अर्जदाराचे कुटुंब सरकारने निश्चित केलेल्या मानदंडानुसार गरिबी रेषेखाली असावे.
- अर्जदार हा निराधार असावा आणि कुटुंबातील सदस्यांकडून किंवा इतर कोणत्याही स्रोतांकडून नियमित आर्थिक सहाय्य मिळविण्याची स्थिती नसावी तर तो वृद्धावस्था पेंशनसाठी पात्र आहे.
इंदिरा गांधी राष्ट्रीय वृद्धावस्था पेंशन रक्कम
वरिष्ठ नागरिकांसाठी इंदिरा गांधी राष्ट्रीय वृद्धावस्था पेंशन रक्कम खालीलप्रमाणे आहे:
क्र.नं. | गरिबी रेषेखालील नागर‍िकांचे वय | आयजीएनओए पेंशन रक्कम |
१ | ६० वर्षे ते ७९ वर्षे | महिन्याला रु. २०० |
२ | ८० वर्षे आणि त्यावरील | महिन्याला रु. ५०० |
या योजनेसाठी आवश्यक दस्तऐवज
इंदिरा गांधी राष्ट्रीय वृद्धावस्था पेंशन योजनेसाठी अर्ज करण्यासाठी खालील दस्तऐवज आवश्यक आहेत:
- आयजीएनओएपीसाठी अर्जाचा नमुना
- बँक पासबुक किंवा पोस्ट ऑफिस पासबुक
- पासपोर्ट आकाराचे फोटो
- वयाचा पुरावा- याची वयपत्रिका संबंधित ब्लॉक वैद्यकीय अधिकार्‍यांकडून प्रमाण‍ित केली जावी लागेल.
- उत्पन्नाचे प्रमाणपत्र
- अर्जदाराच्या नावाचे गरिबी रेषेखालील (बीपीएल) कार्ड सादर करावे लागेल.
इंदिरा गांधी राष्ट्रीय वृद्धावस्था पेंशन अर्ज प्रक्रिया
पात्र व्यक्ती खालील चरणांचे अनुसरण करून इंदिरा गांधी राष्ट्रीय वृद्धावस्था पेंशनसाठी अर्ज करू शकतात.
ग्रामीण भागात त्वरित अर्ज करण्यासाठी आपल्या सामाजिक कल्याण विभागाला भेट द्या आणि शहरी भागात, आपल्या जिल्हा सामाजिक कल्याण अधिकार्‍यांची भेट घ्या.
चरण १: संबंधित क्षेत्रातील सामाजिक कल्याण विभागाकडून अर्जाचा नमुना मिळवा.
चरण २: अर्जातील सर्व माहिती भरा.
चरण ३: संबंधित तहसील सामाजिक कल्याण अधिकार्‍यांकडे सर्व दस्तऐवजांसह अर्ज सादर करा. शहरी क्षेत्रातील अर्जदार थेट संबंधित जिल्हा सामाजिक कल्याण अधिकार्‍यांकडे अर्ज सादर करू शकतो.
चरण ४: अर्जाची पडताळणी किंवा सत्यापन अधिकार्‍यांकडून केली जाईल.
चरण ५: सामाजिक कल्याण विभागाने लाभार्थ्यांना जिल्हा सामाजिक कल्याण अधिकार्‍यांकडे शिफारस केली जाईल.
चरण ६: अंतिम मंजुरी जिल्हा स्तरीय मंजुरी समिती (DLSC) कडून दिली जाईल.
नोंद: विविध राज्यांसाठी ऑनलाईन अर्ज करण्याच्या प्रक्रिया आणि अधिकृत वेबसाईट्स वेगवेगळ्या आहेत.
*
Indira Gandhi National Old Age Pension Scheme: या योजनेच्या माध्यमातून, सरकार हे सुनिश्चित करते की वृद्धत्वातील व्यक्तींना आर्थिक सुरक्षा आणि सामाजिक संरक्षण मिळाले पाहिजे. विशेषत: गरीब आणि निराधार वृद्धांसाठी ही योजना एक महत्वपूर्ण सहाय्यक ठरू शकते. योजनेचा लाभ घेतल्याने, वृद्ध व्यक्तींना त्यांच्या मूलभूत गरजा पूर्ण करणे सोपे होते आणि त्यांना समाजात एक सन्मानित स्थान मिळते.
