छत्तीसगडमधील (Chhattisgarh) नवीन इथेनॉल प्लांट (Ethanol Plant) जवळपास तयार झाला आहे. पीपीपी (PPP – Public Private Partnership) च्या माध्यमातून बांधण्यात आलेला हा देशातील पहिला इथेनॉल प्लांट असेल. एप्रिल महिन्यापासून या कारखान्यात उत्पादन सुरू होण्याची शक्यता आहे. कवर्धा जिल्ह्यातील भोरमदेव साखर कारखान्याच्या शेजारी हा कारखाना उभारण्यात आला आहे. येथे उसाचा रस वापरून इथेनॉल तयार केले जाणार आहे. कृपया सांगा की 2020 मध्ये सीएम भूपेश बघेल यांच्या अध्यक्षतेखालील मंत्रिमंडळाने या प्लांटला मंजुरी दिली होती. हा प्लांट उभारण्यासाठी युद्धपातळीवर काम करण्यात आले आणि आता तो उत्पादनासाठी सज्ज झाला आहे. एका अंदाजानुसार, 80 किलोलिटर उत्पादनाचे उद्दिष्टही ठेवण्यात आले असून, ते भविष्यात आणखी वाढविण्याचे नियोजन आहे.
इथेनॉलचा फायदा काय?
खरं तर, इथेनॉलला पेट्रोल आणि डिझेल इत्यादी पेट्रो पदार्थांमध्ये मिसळण्याची परवानगी देण्यात आली आहे. त्यामुळे मोठ्या प्रमाणात पेट्रोलियम पदार्थांची बचत होणार आहे. तसेच इथेनॉलच्या अत्यंत ज्वलनशील स्वरूपामुळे ते भविष्यात पेट्रोकेमिकल्सला पर्यायही बनू शकते. तज्ज्ञांच्या मते इथेनॉलच्या उत्पादनामुळे राज्यातील पेट्रोल आणि डिझेलचे दर कमी होऊ शकतात. त्याचबरोबर इथेनॉलच्या वापरामुळे वाहनांच्या इंजिनचे आयुष्यही वाढते. याशिवाय इथेनॉल निर्मितीसाठी छत्तीसगडमधील शेतकऱ्यांकडून जास्तीत जास्त ऊस खरेदी करणे शक्य होणार आहे. म्हणजे शेतकर्‍यांना पिकाला अधिक आणि पूर्ण भाव मिळू शकेल.
ऊस खरेदी सुरू
भोरमदेव कारखान्यात ऊस मोठ्या प्रमाणात पोहोचू लागला आहे. एका अंदाजानुसार दररोज सुमारे पाचशे ट्रॅक्टर उसाची तोड केली जात आहे. त्यांचा रस साखर कारखान्याला लागून असलेल्या 35 एकरांवर उभारलेल्या इथेनॉल प्लांटमध्ये जाईल. कवर्धा जिल्ह्यात 30 हजार हेक्टरवर उसाची लागवड झाली आहे. गुळाचे 450 छोटे कारखाने असून त्यापैकी 250 कारखाने सुरू झाले आहेत. अशा परिस्थितीत भविष्यात इथेनॉलचे उत्पादन आणखी वाढणार हे उघड आहे.
ऊस लागवडीवर भर
इथेनॉलच्या उत्पादनासाठी ऊस लागवडीखालील क्षेत्र वाढवण्याची सरकारची योजना आहे. यासाठी कृषी विभागाने जमिनीच्या पातळीवर काम करण्याची ब्लू प्रिंटही तयार केली आहे. सिंचन व्यवस्था आणि ऊस लागवडीसाठी योग्य मातीची चाचणी यांचाही यात समावेश आहे. शेतकऱ्यांना ऊस लागवडीसाठी प्रोत्साहन द्यावे, यावर सरकारचा भर आहे. यामुळे शेतकऱ्यांचे वार्षिक उत्पन्न तर वाढेलच, शिवाय पेट्रोलियम पदार्थांना पर्याय असलेल्या इथेनॉलच्या उत्पादनाची व्याप्तीही वाढेल.
