What Is SIDBI?: स्मॉल इंडस्ट्रीज डेव्हलपमेंट बँक ऑफ इंडिया (Small Industries Development Bank Of India) (SIDBI) ही भारतातील सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योग वित्त कंपन्यांच्या नियमनासाठी सर्वोच्च नियामक संस्था (Supreme regulatory body) आहे. हे भारत सरकारच्या वित्त मंत्रालयाच्या (Ministry of Finance)अंतर्गत आहे. IDBI ची स्थापना 02 एप्रिल 1990 रोजी भारत सरकारने SIDBI बँकेची पूर्ण मालकीची उपकंपनी म्हणून केली होती. SIDBI चा उद्देश (SIDBI objectives) बँका आणि वित्तीय संस्थांना पुनर्वित्त सुविधा प्रदान करणे आणि उद्योगांना मुदत कर्ज देणे, कार्यरत भांडवल वित्तपुरवठा करणे हा आहे. सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योग (MSME) क्षेत्रातील प्रमुख वित्तीय संस्था म्हणून काम करते.
काय आहे SIDBI? (What is SIDBI?)
संसदेच्या कायद्याद्वारे SIDBI ची स्थापना 1989 मध्ये (SIDBI Act 1989)झाली. सिडबी ही भारतीय रिझर्व्ह बँकेद्वारे(RBI) नियंत्रित आणि पर्यवेक्षण केलेल्या चार अखिल भारतीय वित्तीय संस्थांपैकी (All India Financial Institutions) एक आहे. इतर तीन म्हणजे इंडिया एक्झिम बँक, नाबार्ड आणि एनएचबी (India Exim Bank, NABARD and NHB). सिडबी मायक्रो क्रेडीटसाठी सिडबी फाउंडेशनच्या माध्यमातून मायक्रो फायनान्स संस्थांच्या (Micro Finance Institutions) विकासात सक्रिय आहे आणि मायक्रो फायनान्स इन्स्टिट्यूशन (MFI) मार्गाने मायक्रोफायनान्सचा विस्तार करण्यात मदत करते. त्याचा प्रचार आणि विकास कार्यक्रम ग्रामीण उपक्रमांना प्रोत्साहन आणि उद्योजकता विकासावर केंद्रित आहे. MSE क्षेत्राला पैशाचा पुरवठा वाढवण्यासाठी आणि समर्थन देण्यासाठी, ते संस्थात्मक वित्त कार्यक्रम म्हणून ओळखला जाणारा पुनर्वित्त कार्यक्रम चालवते. या कार्यक्रमांतर्गत, SIDBI बँका, लघु वित्त बँका आणि नॉन-बँकिंग वित्तीय कंपन्यांना मुदत कर्ज सहाय्य प्रदान करते. पुनर्वित्त ऑपरेशन्स व्यतिरिक्त, SIDBI MSMEs ला थेट कर्ज देते.
SIDBI चे मुख्य कार्य काय आहे? (Functions of SIDBI)
- देशातील सूक्ष्म आणि लघु उद्योगांना आर्थिक सहाय्य करणे आणि लघु उद्योगांसह मध्यम उद्योगांची स्थापना करणे, आर्थिक सहाय्य करणे आणि उद्योगांच्या विकासासाठी आर्थिक मदत देणे इत्यादी सिडबीचे मुख्य कार्य आहे.
- SIDBI भारतीय भांडवली बाजार आणि परदेशी संस्थांकडून परकीय चलनातही कर्ज घेऊ शकते. IDBI, IFCI, IIBI औद्योगिक विकास बँकांप्रमाणेच SIDBI ला लघु आणि लहान उद्योगांची स्थापना, वित्तपुरवठा, विकास इत्यादीसाठी वित्तपुरवठा करण्याची जबाबदारी सोपवण्यात आली आहे.
- सिडबी लघुउद्योगांना व्यापारी बँका, सहकारी आणि प्रादेशिक ग्रामीण बँका आणि राज्य औद्योगिक वित्त महामंडळांमार्फत आर्थिक सहाय्य देखील पुरवते.
- सिडबी अर्थात भारतीय लघु उद्योग विकास बँक 2 एप्रिल 1990 रोजी सूक्ष्म, लघु आणि मध्यम उद्योग (एमएसएमई) क्षेत्राच्या प्रचार, वित्तपुरवठा आणि विकासासाठी तसेच तत्सम कार्यात गुंतलेल्या संस्थांच्या कार्यासाठी संसदेच्या कायद्यानुसार स्थापन करण्यात आली.
SIDBI कार्यालयीन पत्ता (SIDBI Office Address)
मुंबई कार्यालय |
| नवी दिल्ली कार्यालय |
