गेल्या 20 वर्षांपासून, समृद्धी ऑटोमेशनमधील (Samruddhi Automation) संजीव सहगल (Sanjeev Sahgal) ‘स्पर्श’ (Sparsh CCTV) या ब्रँड नावाने सीसीटीव्ही आणि त्यासाठी लागणारी उपकरणे तयार करत आहेत. 2002 मध्ये ₹ 60000 च्या भांडवलासह सुरू झालेल्या समृद्धी ऑटोमेशनने आता ₹ 160 कोटींची उलाढाल ओलांडली आहे. संजीव सहगल यांनी 2002 मध्ये समृद्धी ऑटोमेशन या नावाने सीसीटीव्ही कॅमेऱ्यांचे काम सुरू केले. संजीव सहगल यांनी नागपूर येथून इलेक्ट्रॉनिक्स इंजिनिअरिंगची पदवी घेतली आहे. 1992 मध्ये नागपूर विद्यापीठातून अभियांत्रिकी केलेल्या संजीव सहगल यांनी 1995 मध्ये एका भागीदारासह टेलिकॉम उपकरणे बनवणारी कंपनी स्थापन केली होती. 1999 मध्ये भारतात कॉलर आयडी सादर केल्यानंतर, समृद्धी ऑटोमेशनने पहिले कॉलर आयडी डिव्हाइस बनवले. 2002 पासून संजीव सहगल यांनी सीसीटीव्हीचे काम सुरू केले.
संजीव सहगल यांचे समृद्धी ऑटोमेशन सध्या प्रामुख्याने भारत सरकारच्या विविध विभागांना सीसीटीव्ही कॅमेरे विकत आहे. सरकारी खात्यांकडून निविदा काढलेल्या कंत्राटदारांच्या संगनमताने आता रेल्वे स्थानके, शाळा-महाविद्यालये, बंदर, बँका, पोस्ट ऑफिस, कारागृहे, पोलीस ठाणे, ग्रंथालयं आदी ठिकाणी ‘स्पर्श’ कॅमेरे बसवले जात आहेत. 2008 मध्ये, समृद्धी ऑटोमेशनने भारतातील पहिला CCTV कॅमेरा डिझाइन आणि तयार केला. त्यावेळी समृद्धीची उलाढाल अडीच कोटी रुपये होती आणि त्यांनी सोनीशी हातमिळवणी करून भारतात सीसीटीव्ही कॅमेरे बनवण्यास सुरुवात केली.
Table of contents [Show]
व्यवसाय 11 पटीने वाढला (Business grew 11 times)
2008 ते 2012 दरम्यान, समृद्धी ऑटोमेशनच्या व्यवसायात 11 पट वाढ झाली. सन 2012 नंतर भारतात सीसीटीव्ही व्यवसायात चीनचा हस्तक्षेप वाढला. 2016-17 मध्ये, समृद्धी ऑटोमेशनचे काम नेहमीप्रमाणे सुरू राहिले, कारण या काळात चिनी कंपन्यांनी स्वस्त सीसीटीव्ही कॅमेरे आणि इतर उपकरणे भारताला दिली. यानंतर, जेव्हा कोरोनाव्हायरस संकटामुळे चीनमधून आयात ठप्प झाली तेव्हा समृद्धी ऑटोमेशनने भारत सरकारच्या कामावर लक्ष केंद्रित करण्यास सुरुवात केली. ज्या कंत्राटदारांनी सरकारी निविदा काढल्या आहेत त्यांच्या सहकार्याने भारत सरकारच्या अनेक विभागांमध्ये ‘स्पर्श’चे कॅमेरे बसवण्यात आले आहेत.
आपत्तीमध्ये संधी (Opportunity in disaster)
कोरोना संकटानंतर समृद्धी ऑटोमेशनने थर्मल तंत्रज्ञानाच्या मदतीने ताप शोधणारा कॅमेरा बनवला. कोरोना संसर्गाच्या काळात सुमारे दीड वर्ष ताप शोधण्यासाठी वापरण्यात आलेला कॅमेरा अतिशय उपयुक्त ठरला. 2020 मध्ये 23 मार्च रोजी लॉकडाऊन लागू झाल्यानंतर, स्पर्शने 20 मार्च रोजीच ताप तपासणारा कॅमेरा लॉन्च केला होता. हे टच कॅमेरे पीएम हाऊसपासून सर्व ठिकाणी लावण्यात आले आहेत. ज्यांना कोरोना संकटाच्या काळात दुकान किंवा कारखाना चालू ठेवायचा होता, त्या सर्व ठिकाणी हा टच कॅमेरा बसवण्यात आला होता.
‘मेक इन इंडिया’ संधी ('Make in India' opportunity)
संजीव सहगल म्हणाले की, "मेक इन इंडियाला संधी मिळाल्यास, भारतात बनवलेल्या उत्पादनांची मक्तेदारीही बाजारात प्रस्थापित होऊ शकते. सन 2020 नंतर चिनी उत्पादनांविरोधात लोकांमध्ये वाढता रोष पाहता समृद्धी ऑटोमेशनने 12 इतर सीसीटीव्ही कॅमेरे सुरू केले आहेत." ब्रँडचे उत्पादन चीनमधून भारतात हलविण्यात आले आहे. यापैकी 7 बहुराष्ट्रीय आणि 5 राष्ट्रीय ब्रँडचे कॅमेरे सध्या समृद्धी ऑटोमेशनद्वारे तयार केले जात आहेत. अलीकडेच समृद्धी ऑटोमेशनने एक नवीन प्लांट स्थापन केला आहे.
चीनबाहेरचा सर्वात मोठा प्लांट (Largest plant outside China)
कोरोना संक्रमणाच्या काळात समृद्धी ऑटोमेशनचे एक ते तीन प्लांट स्थापन करण्यात आले आहेत. समृद्धी ऑटोमेशनचे संजीव सहगल म्हणतात की, “हा प्लांट पूर्ण झाल्यानंतर चीनबाहेरील हा सर्वात मोठा सीसीटीव्ही कॅमेरा प्लांट होऊ शकतो. समृद्धी ऑटोमेशनच्या या युनिटमध्ये उत्तराखंडमधील काशीपूर येथील नऊ एकरच्या प्लांटमध्ये दर महिन्याला 10 लाख कॅमेरे बनवता येतील,” असा दावा संजीव सहगल यांनी केला आहे.
