आजच्या डिजिटल युगात आपले पाकीट आता फोनमध्येच सामावले आहे. यूपीआय आणि बँकिंग ॲप्समुळे व्यवहार झटपट होतात, पण त्याच वेगाने सायबर फसवणुकीचे प्रकारही वाढले आहेत. बँका आपल्या स्तरावर तांत्रिक सुरक्षा पुरवतात, परंतु तुमच्या फोनची आणि सवयींची सुरक्षितता ही तुमची वैयक्तिक जबाबदारी आहे. फसवणूक झाल्यानंतर धावपळ करण्यापेक्षा ती टाळण्यासाठी 'प्रतिबंधात्मक उपाय' म्हणून दरमहा खालील तपासणी करणे आवश्यक आहे.
तुमची डिजिटल सुरक्षा वाढवण्यासाठी दरमहा करा 'हे' बदल:
यूपीआय पिनचे नूतनीकरण: तुमचा पिन शेवटचा कधी बदलला होता हे आठवत नसेल, तर तो आजच बदला. गर्दीच्या ठिकाणी पिन टाकताना तो कोणाच्या नजरेस पडला असेल किंवा कळत-नकळत तुम्ही संशयास्पद लिंकवर क्लिक केले असेल, तर नवा पिन तुमचा धोका कमी करतो. पिनसाठी जन्मतारीख किंवा मोबाईल नंबरचा वापर टाळा.
ॲप्सची स्वच्छता: फोनमध्ये अनेकदा आपण असे ॲप्स ठेवतो जे आपण वापरत नाही. महिन्याच्या शेवटी असे अनावश्यक ॲप्स डिलीट करा. विशेषतः ज्या ॲप्सना एसएमएस किंवा कॉल्स वाचण्याची परवानगी आहे, त्यांच्यावर बारीक लक्ष ठेवा.
सिस्टम आणि ॲप अपडेट्स: फोनचे सॉफ्टवेअर अपडेट्स हे केवळ नवीन डिझाइनसाठी नसून त्यात सुरक्षेचे महत्त्वाचे भाग असतात. तुमचे बँकिंग ॲप्स आणि मोबाईलची ऑपरेटिंग सिस्टीम नेहमी अद्ययावत ठेवा. अपडेट्स न मिळणारा जुना फोन आर्थिक व्यवहारांसाठी वापरणे टाळावे.
व्यवहारांची मर्यादा: बँकिंग ॲपमध्ये जाऊन तुमच्या दैनंदिन व्यवहारांची मर्यादा तपासा. गरज नसेल तर ही मर्यादा कमी करून ठेवा. यामुळे फसवणूक झालीच तरी तुमचे मोठे आर्थिक नुकसान होणार नाही. तसेच, तुमच्या खात्यातील छोट्या-छोट्या संशयास्पद व्यवहारांवरही लक्ष ठेवा.
सिम कार्ड आणि अलर्ट्स: जर अचानक मोबाईलचे नेटवर्क गायब झाले किंवा नंबर बंद झाल्याचा संदेश आला, तर हे 'सिम स्वॅप' फसवणुकीचे लक्षण असू शकते. बँक खात्याशी जोडलेला नंबर तुमच्याच ताब्यात असल्याची खात्री करा आणि बँकेचे अलर्ट्स नेहमी सुरू ठेवा.
आपल्या घराच्या सुरक्षेसाठी जशी आपण वेळोवेळी खबरदारी घेतो, तसेच डिजिटल सुरक्षिततेचे हे 'ऑडिट' दरमहा करणे ही एक चांगली सवय आहे. यामुळे तुम्ही सायबर चोरांच्या एक पाऊल पुढे राहू शकता.
