पेमेंट ऑफ ग्रॅच्युइटी कायदा 1972, कंपनीला पाच वर्षे किंवा त्याहून अधिक काळ सेवा देणाऱ्या कर्मचाऱ्यांना ऑफर केलेल्या ग्रॅच्युइटीच्या रकमेवर नियंत्रण ठेवते. ग्रॅच्युइटीचा अंदाज लावण्याचे एक महत्त्वाचे साधन म्हणजे Gratuity Calculation, जे शेवटचे काढलेले मूळ वेतन, सेवा वर्षे, महागाई भत्ता आणि बरेच काही यासारख्या घटकांचा विचार करते. या लेखात, आम्ही ग्रॅच्युइटी गणनेमध्ये "15/26" चे महत्त्व, सूत्र आणि त्याचे परिणाम शोधून काढू.
Table of contents [Show]
Gratuity Calculation सूत्र कसे कार्य करते?
Gratuity Calculation सूत्रामध्ये शेवटचे काढलेले मूळ वेतन आणि सतत सेवेचा कार्यकाळ यासारखे प्रमुख घटक समाविष्ट असतात. कायद्यांतर्गत समाविष्ट कर्मचार्‍यांसाठी, सूत्र आहे ग्रॅच्युइटी = (शेवटचा काढलेला पगार + महागाई भत्ता) *15 / (सेवेच्या वर्षांची संख्या X 26). विशेष म्हणजे, कायद्यानुसार ग्रॅच्युइटीची रक्कम 20 लाखांपेक्षा जास्त असू शकत नाही आणि कोणतीही अतिरिक्त रक्कम Ex-gratia च्या अधीन आहे.
कायद्यांतर्गत समाविष्ट नसलेल्यांसाठी, फॉर्म्युला ग्रॅच्युइटी = (मूलभूत पगार + महागाई भत्ता) * 15/30 मध्ये समायोजित केला जातो, जेथे दिवसांची संख्या 26 ते 30 पर्यंत वाढते.
Gratuity Calculation मध्ये 15/26 समजून घेणे.
Gratuity Calculation मध्ये "15/26" चा विशिष्ट उल्लेख {मूलभूत वेतन + महागाई भत्ता / 26} x 15 x सेवा कालावधी या सूत्राला सूचित करतो. येथे, 26 एका महिन्यातील कामकाजाच्या दिवसांची अंदाजित संख्या दर्शविते आणि 15 15 दिवसांसाठी अर्धा-महिना भरपाई दर्शविते. रोजचे वेतन हे मूळ उत्पन्न आणि महागाई भत्त्याला २६ ने गुणून काढले जाते. दैनंदिन मजुरी दुप्पट करून १५ ने गुणाकार केल्यास दीड महिन्याचा पगार मिळतो. वास्तविक ग्रॅच्युइटीची रक्कम नंतर अर्ध्या महिन्याच्या उत्पन्नाचा सेवेच्या वर्षांच्या संख्येने गुणाकार करून गणना केली जाते.
ग्रॅच्युइटीसाठी कर नियम
ग्रॅच्युइटीचे कर परिणाम समजून घेणे महत्त्वाचे आहे. सरकारी कर्मचार्‍यांना करमुक्त ग्रॅच्युइटी मिळते, तर पेमेंट ऑफ ग्रॅच्युइटी कायदा 1972 अंतर्गत समाविष्ट असलेल्या खाजगी कर्मचार्‍यांना ₹20 लाखांपर्यंत सूट मिळते. कर्मचार्‍याच्या मृत्यूनंतर ग्रॅच्युइटी प्राप्त करणार्‍या नॉमिनी किंवा वारसांसाठी कर उपचार बदलू शकतात. प्राप्तिकर विभागाचे नियम, प्राप्तिकर कायद्यानुसार, कर भरण्याची प्रक्रिया ठरवतात.
ग्रॅच्युइटी करपात्र आहे का?
सरकारी कर्मचार्‍यांना मिळणारी ग्रॅच्युइटी करमुक्त असते, परंतु इतरांसाठी ती कर आकारणीच्या अधीन असते. विशिष्ट परिस्थितीनुसार कर सवलत प्रदान केली जाते आणि नियोक्ता गणना केलेल्या रकमेपेक्षा जास्त ग्रॅच्युइटी देऊ शकतो.
ग्रॅच्युइटीची रक्कम कशी तपासायची.
ग्रॅच्युइटीची रक्कम शेवटचा काढलेला पगार आणि सेवा वर्षांच्या आधारे निर्धारित केली जाते. सूत्रामध्ये शेवटचा काढलेला पगार X पूर्ण केलेल्या सेवेची संख्या * 15/26 समाविष्ट आहे. एक वर्ष हा सहा महिने किंवा त्याहून अधिक कालावधीचा मानला जातो, ज्यामुळे ग्रॅच्युइटीच्या गणनेवर परिणाम होतो.
"15/26" च्या महत्त्वासह ग्रॅच्युईटी गणनेची गुंतागुंत समजून घेणे नियोक्ते आणि कर्मचारी दोघांसाठी आवश्यक आहे. आर्थिक नियोजनात ग्रॅच्युइटी महत्त्वाची भूमिका बजावते म्हणून, सूत्र आणि कर परिणामांबद्दल जागरूक राहणे, कर्मचार्‍यांना त्यांचे वर्तमान पद सोडून एक अखंड संक्रमण सुनिश्चित करते.
