ChatGPT Vs GPTZero: चॅटजीपीटी हे नाव आता अनेकांना परिचित झाले आहे. हे एक असे व्यासपीठ आहे ज्याने जगभरात आपला बोलबाला निर्माण केला आहे. कृत्रिम बुद्धिमत्ता क्षेत्रात स्वतःचं वेगळं अस्तित्व निर्माण करण्यासाठी या प्लॅटफॉर्मने तयार केलेल्या AI म्हणजेच आर्टिफिशियल इंटेलिजन्सच्या स्केलसमोर गुगलही अपयशी ठरले आहे हे विशेष. जगात आतापर्यंत आपण बड्या आयटी कंपन्यांमध्ये फक्त गुगल आणि मायक्रोसॉफ्टचाच विचार करत होतो, पण या एका नव्याकोऱ्या प्लॅटफॉर्मने या दोन्ही कंपन्यांचे हातपाय फुंकले आहेत आणि या दोन्ही कंपन्या स्वतःच्या मालकीचे असे स्वतंत्र प्लॅटफॉर्म बाजारात आणण्यासाठी युद्धपातळीवर काम करत आहेत. बरं, गुगलला नुकतेच त्याच्या बार्डसारख्या (Google Bard) ऍपमुळे कोट्यवधींचे नुकसान सहन करावे लागले आहे. परंतु ChatGPT च्या वापरामुळे जगभरात अनके समस्या उभ्या राहिल्या आहेत.
कोणतीही सुविधा काही निर्बंधांसह नेहमीच चांगली असते. या एआय आधारित प्लॅटफॉर्ममुळे अनेक शाळा आणि महाविद्यालयांना अनेक समस्यांना तोंड द्यावे लागत होते. विद्यार्थ्याने स्वतःच्या मेहनतीने एखादा लेख,उत्तर लिहिले आहे की काही AI तंत्राच्या मदतीने त्यांनी ते लिहिले आहे हे कसे शोधायचे याची विचारणा लोक करत होते. अनेक ठिकाणी या प्रकारच्या तंत्राचा वापर करून प्रबंध देखील सादर करण्यात आले आहेत. अलीकडे चॅटजीपीटीचा वापर काही परीक्षांमध्येही झाला आणि विद्यार्थी परीक्षा उत्तीर्ण झाल्याच्या बातम्या समोर आल्या होत्या. आता या प्रकारच्या व्यासपीठाचा वापर करून गुण मिळवणाऱ्या विद्यार्थ्यांपासून खरी मेहनत घेऊन अभ्यास करणाऱ्या विद्यार्थ्यांना वेगळे कसे करायचे हा प्रश्न अनेकांसमोर उभा होता. ही सगळी चर्चा सुरू असताना एका तरुणाने GPTZero ऍप तयार केले आहे. त्याचा उद्देश स्पष्ट होता की AI च्या मदतीने काही लिखाण लिहिले गेले आहे की व्यक्तीने स्वतः लिहिले आहे हे कसे शोधायचे. हे लक्षात घेऊन या तरुणाने एक ऍप तयार केले असून या तरुण संशोधकाला आता चांगलीच प्रसिद्धी मिळत आहे.
Feb 22. I'll be discussing the future of education with @UNESCO and our roadmap for building #gptzero from a viral app into an AI solution for educators everywhere. Thanks @unesco_iite institute for organizing. https://t.co/NzHTY9LUEq
— Edward Tian (@edward_the6) February 16, 2023
GPTZero च्या निर्मात्याचे नाव एडवर्ड टियान (Edward Tian) आहे. प्रत्येक नवनिर्मितीसोबत प्रति निर्मितीची संधी असते. असेच काहीसे ChatGPT च्या बाबतीत घडले आहे. जेणेकरून ChatGPT च्या गैरवापरावर बंदी घालता येईल. फोनचा गैरवापर झाला नसता तर जॅमरही आले नसते. खेळात औषधांचा वापर केला नसता तर डोपिंग चाचण्या देखील झाल्या नसत्या, हे आपण लक्षात घेतले पाहिजे.
रंबलचे संस्थापक अँडी ग्रीनवे यांनी एडवर्ड टियानवर विशेष लेख लिहिला आहे. त्यांनी आपल्या लेखात म्हटले आहे की, एडवर्ड टिएन हा 22 वर्षांचा तरुण असून तो प्रिन्स्टन विद्यापीठाचा विद्यार्थी आहे. त्यांनी सांगितले की, जेव्हा जग नवीन वर्षाच्या सेलिब्रेशनमध्ये मग्न होते, तेव्हा एक तरुण चॅटजीपीटीच्या गैरवापराच्या विरोधात लढण्यात गुंतला होता. प्रिन्स्टन युनिव्हर्सिटीच्या नॅचरल लँग्वेज प्रोसेसिंग लॅबमध्ये (Natural Language Processing Lab) एडवर्ड AI ने लिहिलेले कंटेंट कसे शोधायचे यावर संशोधन करत होता. स्वतः AI च्या क्षेत्रात कार्यरत असल्याने, एडवर्डला ChatGPT ची शक्ती आणि पोहोच माहित होती. यामुळे लाखो कामगारांच्या नोकऱ्या कशा हिसकावून घेतल्या जातील हे त्याला माहीत होते. तसेच शिक्षण जगतासमोर हे नवे तंत्रज्ञान कसे आव्हान उभे करेल याची देखील त्याला कल्पना होती. यामुळे तंत्रज्ञानाचा असा गैरवापर होऊ नये यासाठी एडवर्डने काम सुरू केले. ChatGPT सारख्या एआय टूलच्या मदतीने लेख लिहिला गेला आहे की नाही हे कसे शोधायचे याचा त्याने प्रयत्न सुरू केला.
एडवर्डला या प्रकारच्या कार्यक्रमाची आधीच माहिती होती. म्हणूनच त्याने GPTZero नावाचे ऍप बनवण्यास सुरुवात केली. तीन दिवसांच्या मेहनतीनंतरच त्यांनी हे ऍप बनवले. त्याचे ऍप बनवल्यानंतर, एडवर्ड रात्री झोपायला गेला आणि त्याला असे वाटत होते की या ऍपला लोकांच्या फार काही प्रतिक्रिया मिळणार नाही. पण जेव्हा दुसऱ्या दिवशी सकाळी एडवर्डला जाग आली तेव्हा त्याचा फोन विविध संदेशांनी भरला होता. युरोपभरातून अनेक प्राचार्य, पत्रकार, शिक्षक आणि गुंतवणूकदारांनी त्याला निरोप पाठवला होता. अनेकांनी त्याचे ऍप डाउनलोड केले होते. परिस्थिती इतकी बिघडली की ज्या प्लॅटफॉर्मवर एडवर्डने ऍप ठेवले ते देखील क्रॅश झाले होते. एडवर्डचा एकच युक्तिवाद आहे की लोकांना हे माहित असले पाहिजे की लिहिलेले साहित्य मशीनने लिहिले आहे की मानवाने हे आपल्याला समजले पाहिजे.
Chat GPT कसे काम करते?
AI भाषा मॉडेल म्हणून, ChatGPT वापरकर्त्याद्वारे प्रदान केलेल्या इनपुट मजकूरावर प्रक्रिया करून आणि त्याचे विश्लेषण करून, त्यानंतर संबंधित आणि उपयुक्त होण्यासाठी डिझाइन केलेला प्रतिसाद निर्माण करून कार्य करते. इनपुट टेक्स्टचे विश्लेषण करण्यासाठी आणि त्यामागील हेतू आणि अर्थ ओळखण्यासाठी सिस्टम अल्गोरिदम आणि मशीन लर्निंग तंत्रांचा वापर केला जातो. नंतर अचूक, माहितीपूर्ण आणि वापरकर्त्याच्या गरजेनुसार तयार केलेला प्रतिसाद निर्माण करण्यासाठी ज्ञान आणि माहितीचा एक मोठा डेटाबेस तयार केला जातो.
AI मॉडेलला इंटरनेटवरील मजकूराच्या मोठ्या डेटासेटवर प्रशिक्षित केले जाते, ज्यामध्ये पुस्तके, लेख आणि ज्ञानाच्या इतर स्रोतांचा समावेश आहे. हे प्रशिक्षण त्याला भाषा आणि संदर्भातील नमुने ओळखण्यास सक्षम बनवते, ज्यामुळे ते संबंधित आणि योग्य प्रतिसाद निर्माण करण्यास मदत मिळते.
जेव्हा वापरकर्ता ChatGPT शी संवाद साधतो, तेव्हा ते मजकूर-आधारित प्रश्न किंवा विधाने प्रविष्ट करू शकतात आणि सिस्टम मजकूर-आधारित उत्तरासह प्रतिसाद देते. उपयुक्त प्रतिसाद देण्यासाठी AI वापरकर्त्याचे इनपुट आणि संभाषणाचा संदर्भ विचारात घेतला जातो. AI ला केवळ इंग्रजीच भाषा कळते. त्यामुळे स्थानिक भाषेत जर प्रश्न विचारले तर ChatGPT उत्तर देऊ शकत नाही. कारण इंग्रजी सोडून मशीनला कुठलीच भाषा अवगत नाही. येणाऱ्या काळात स्थानिक भाषांमध्ये AI आणण्याचा प्रयत्न होणार आहे.
हे लक्षात घेणे महत्त्वाचे आहे की ChatGPT शक्य तितक्या उपयुक्त होण्यासाठी डिझाइन केलेले असताना देखील, ते परिपूर्ण नाही आणि अधूनमधून चुकीचे किंवा असंबद्ध प्रतिसाद त्याद्वारे दिले जातात. याचे कारण असे की सिस्टीम केवळ त्या डेटावर प्रशिक्षित केलेली आहे जी निर्मात्यांनी मशीनला फीड केली आहे. परंतु, या AI प्रणालीला जितके अधिक इनपुट प्राप्त होतील आणि ते जितके जास्त वापरले जाईल तितके अचूक आणि उपयुक्त प्रतिसाद निर्माण करण्यात ते फायदेशीर ठरेल.
ChatGPT चे संभाव्य तोटे
ChatGPT चे अनेक संभाव्य फायदे आहेत आणि अनेक परिस्थितींमध्ये ते एक उपयुक्त साधन असू शकते, परंतु काही संभाव्य तोटे देखील विचारात घेण्यासारखे आहेत.
भावनिक बुद्धिमत्तेचा अभाव: AI भाषेचे मॉडेल म्हणून, ChatGPT मध्ये मनुष्याप्रमाणेच भावनिक बुद्धिमत्तेची पातळी नसते. वापरकर्त्याच्या मजकुरात व्यक्त केलेल्या भावना समजून घेण्यास किंवा त्यांना प्रतिसाद देण्यास AI असक्षम ठरू शकते, ज्यामुळे चुकीचे किंवा अयोग्य प्रतिसाद मिळू शकतात.
पूर्वग्रहदूषित: ChatGPT पूर्वाग्रहाला बळी पडू शकते, विशेषतः जर ती प्रशिक्षित केलेल्या डेटामध्ये पक्षपाती माहिती असेल. यामुळे पूर्वग्रहदूषित किंवा हातचे राखून ठेवणारे प्रतिसाद मिळू शकतात, जी संभाव्य नैतिक चिंतेची बाब आहे.
मर्यादित संदर्भ: ChatGPT भाषा समजण्यास सक्षम असताना, संभाषणाचा व्यापक संदर्भ समजून घेण्यासाठी त्याला संघर्ष करावा लागू शकतो. यामुळे वापरकर्त्यासाठी अप्रासंगिक किंवा गोंधळात टाकणारे प्रतिसाद येऊ शकतात.
अनुभवातून शिकण्यास असमर्थ: ChatGPT चे प्रतिसाद ते प्रशिक्षित केलेल्या डेटावर आणि त्या डेटावर प्रक्रिया करण्यासाठी वापरत असलेल्या अल्गोरिदमवर आधारित आहेत. अधिक इनपुट मिळाल्याने ते कालांतराने सुधारू शकते, परंतु एखाद्या मनुष्याप्रमाणे अनुभवातून शिकण्याची क्षमता त्यात नसते.
संवादाच्या मर्यादा: AI भाषा मॉडेल म्हणून, ChatGPT मजकूर-आधारित प्रतिसादांवर प्रक्रिया करणे आणि तयार करणे यासाठी मर्यादित आहे. ते चेहऱ्यावरील हावभाव किंवा देहबोली यासारख्या संप्रेषणाच्या स्वरूपांचा अर्थ लावू शकत नाही.
एकूणच, ChatGPT चे अनेक संभाव्य फायदे असले तरी, तंत्रज्ञान वापरताना या संभाव्य तोट्यांचा विचार करणे महत्त्वाचे आहे. ChatGPT चा वापर माहितीच्या इतर स्रोतांच्या संयोगाने करणे आणि प्रणालीच्या मर्यादांची जाणीव असणे महत्त्वाचे आहे. या सगळ्या मर्यादा लक्षात घेऊनच एडवर्डने GPTZero हे तंत्रज्ञान विकसित केले आहे. परंतु याची अचूकता देखील किती असेल हे बघणे गरजेचे आहे. कारण ChatGPT काय किंवा CPT Zero काय, दोन्ही प्लॅटफॉर्म AI वर आधारित आहेत. त्यामुळे त्यांना फीड केलेल्या माहितीच्या आधारेच ते उत्तरे देणार आहेत.
