बँक ग्राहकांना अनेक सुविधा पुरविते. बँकेत खाते उघडून पैश्यांची देवाण-घेवाण करण्या बरोबरच, ग्राहकांना बँकेत लॉकरची सुविधा देखील उपलब्ध करुन दिल्या जाते. मौल्यवान वस्तू, दागिने किंवा महत्वाची कागदपत्रे ठेवण्यासाठी बँक लॉकरचा वापर केला जातो. परंतु बँक लॉकरमधून तुमचे दागिने चोरीला गेल्यास जबाबदार कोण असेल, हे तुम्हाला माहीत आहे का? तुम्ही जबाबदार असाल की बँक जबाबदार असेल? चला त्याबद्दल जाणून घेऊया.
Table of contents [Show]
बँक लॉकर
बँकांकडून लॉकरची सुविधा देण्यात येते. या लॉकरच्या सुविधेच्या बदल्यात बँक लोकांकडून फी देखील घेते. त्याचबरोबर तुमच्या मौल्यवान वस्तूंसाठी बँक लॉकर हे अत्यंत सुरक्षित मानले जाते. मात्र, अशा अनेक घटना समोर आल्या आहेत, ज्यामध्ये बँक लॉकरमध्ये ठेवलेले सामानच चोरीला गेले आहे.
आरबीआय मार्गदर्शक सूचना
आरबीआयने (RBI) 8 ऑगस्ट 2022 रोजीच याबाबत मार्गदर्शक सूचना जारी केल्या आहेत. त्यानुसार ग्राहकांच्या कोणत्याही वस्तूचे नुकसान झाल्यास त्याची संपूर्ण जबाबदारी बँकांची असेल. तसेच लॉकरच्या नियमांमध्ये झालेल्या बदलाची माहिती ग्राहकांना एसएमएस आणि इतर माध्यमातून द्यावी लागणार आहे.
नैसर्गिक आपत्तीत बँक जबाबदार नसणार
नवीन नियमानुसार, जर काही नुकसान झाले तर ही जबाबदारी थेट बँकेची असेल आणि त्यांना नुकसान भरपाई (compensation for damages) द्यावी लागेल. बँक कर्मचाऱ्याच्या फसवणुकीमुळे नुकसान झाल्यास लॉकरच्या 100 पट भाडे बँकेला भरावे लागेल. मात्र, लॉकर नैसर्गिक आपत्तीमुळे (natural disaster) हॅक झाल्यास, बँक नुकसान भरपाईसाठी जबाबदार राहणार नाही. जसे पाऊस, आग, भूकंप, पूर, वीज पडणे किंवा बंडखोरी, युद्ध, दंगल अशा परिस्थितीत बँक नियंत्रणाबाहेर गेल्यास अशा कोणत्याही परिस्थितीत बँक जबाबदार राहणार नाही.
लॉकर हस्तांतरण
जर काही कारणाने लॉकरची सुविधा घेणाऱ्या व्यक्तीचा मृत्यू झाला, तर नवीन करारानुसार लॉकरची सुविधा नॉमिनीला दिली जाईल. जर त्याला हे लॉकर पुढे ठेवायचे असेल तर त्याला बँकेशी संपर्क साधावा लागेल आणि जर त्या लॉकर मधील वस्तू काढायच्या असेल, तर तो दावेदार असेल. तसेच,जेव्हाही ग्राहकांचे लॉकर उघडले जाईल, तेव्हा त्याचा इशारा ग्राहकांना ई-मेल किंवा एसएमएसद्वारे बँकेद्वारे पाठवावा लागेल.
'सीसीटीव्ही'ने वॉच
सीसीटीव्ही असताना लॉकर रूमवर सीसीटीव्हीद्वारे लक्ष ठेवले पाहिजे. आता बँकांना सीसीटीव्ही फुटेज १८० दिवस ठेवावे लागणार आहे. दुसरीकडे लॉकर हरवल्याची माहिती मिळाल्यास आणि बँक कर्मचाऱ्याचा हातखंडा असल्याचे आढळून आल्यास त्याला बँक जबाबदार असेल.
ग्राहकांची जबाबदारी
पासवर्ड आणि बँकेच्या लॉकरच्या चावीचा गैरवापर तसेच बेकायदेशीर वापर झाल्यास बँक जबाबदार राहणार नाही. त्याची जबाबदारी फक्त ग्राहकाची असेल. ग्राहकाला त्याचे सामान लॉकरमध्ये ठेवण्याचा अधिकार आहे.
