शेअर ट्रेडिंगसाठी (share trading) वापरल्या जाणार्‍या डिमॅट खात्यांची (Demat Accounts) संख्या डिसेंबर 2022 मध्ये 10.8 कोटी झाली आहे, जी वार्षिक 34 टक्के वाढ दर्शवते. एका विश्लेषणाच्या अहवालानुसार, स्टॉक मार्केटमधून आकर्षक परतावा, खाते उघडण्याची प्रक्रिया सुलभ आणि आर्थिक बचतीमध्ये वाढ यामुळे डिमॅट खात्यांची संख्या झपाट्याने वाढली आहे. अशा खात्यांमध्ये अनुक्रमिक वाढ डिसेंबरमध्ये मागील तीन महिन्यांच्या तुलनेत जास्त होती. मात्र, हे आर्थिक वर्ष 2021-22 च्या सरासरी 29 लाख खात्यांच्या संख्येपेक्षा कमी आहे.
मासिक खात्यातील वाढ मंदावली
मोतीलाल ओसवाल फायनान्शिअल सर्व्हिसेसच्या विश्लेषणानुसार अशा खात्यांमध्ये अनुक्रमिक वाढ डिसेंबर, 2022 मध्ये 21 लाख होती, त्या तुलनेत ऑक्टोबर आणि नोव्हेंबरमध्ये प्रत्येकी 18 लाख आणि सप्टेंबरमध्ये 20 लाख होती. येस सिक्युरिटीजच्या पीआरएस इक्विटी रिसर्चच्या प्रमुख निस्ताशा शंकर यांचा असा विश्वास आहे की मासिक खात्यातील वाढ मंदावली हे प्रामुख्याने रशिया-युक्रेन युद्ध, उच्च व्याजदर वातावरण आणि वाढती महागाई आणि यूएस फेडरल रिझर्व्हची धोरणे यामुळे आलेल्या अस्थिरता आहे. आनंद राठी शेअर्स अँड स्टॉक ब्रोकर्सचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी (गुंतवणूक सेवा) रूप भुतेरा यांनी सांगितले की, वर्ष 2022 मध्ये प्रारंभिक सार्वजनिक ऑफर (आयपीओ) च्या संख्येत वर्षभरापूर्वीच्या तुलनेत घट झाल्यामुळे डीमॅटच्या वाढीच्या दरावरही परिणाम झाला आहे. गेल्या काही महिन्यांतील खात्यांवर परिणाम झाला आहे.
डिमॅट खाती वाढली
आकडेवारीनुसार, डिसेंबर 2022 मध्ये डिमॅट खात्यांची संख्या डिसेंबर 2021 मध्ये 8.1 कोटींच्या तुलनेत 34 टक्क्यांनी वाढून 10.8 कोटी झाली आहे. इक्विटी मार्केटमधून आकर्षक परतावा आणि ग्राहकांसाठी ब्रोकर्सद्वारे खाते उघडण्याची प्रक्रिया सुलभ झाल्यामुळे गेल्या वर्षी डिमॅट खाती वाढली. मात्र, डीमॅट खात्यांच्या वाढत्या संख्येत एनएसई (NSE) वर सक्रिय ग्राहकांची संख्या गेल्या सहा महिन्यांपासून सातत्याने कमी होत आहे.
देशातील प्रमुख पाच ब्रोकिंग कंपन्यांचा हिस्सा वाढला
उद्योगातील सक्रिय वापरकर्ता सदस्य वर्षानुवर्षे 12 टक्क्यांनी वाढले, परंतु डिसेंबर 2022 मध्ये महिना-दर-महिना एक टक्क्याने घसरून 35 दशलक्ष झाले. मोतीलाल ओसवाल इन्स्टिट्यूशनल इक्विटीजचे बँकिंग, इन्शुरन्स आणि फायनान्शिअल रिसर्चचे प्रमुख नितीन अग्रवाल म्हणाले, “बाजारातील वाढत्या अस्थिरतेमुळे, आर्थिक वर्ष 2021-22 च्या उत्तरार्धात बाजारात येणारे ग्राहक त्यांच्या खरेदी-विक्रीच्या अँक्टिव्हिटीज कमी करत आहेत." सध्या, एनएसई (NSE) सक्रिय क्लायंटमधील देशातील प्रमुख पाच ब्रोकिंग कंपन्यांचा हिस्सा डिसेंबर 2021 मध्ये 56.2 टक्क्यांच्या तुलनेत 59.3 टक्क्यांपर्यंत वाढला आहे. या कंपन्यांमध्ये Zerodha, Angel One, Groww, ICICI सिक्युरिटीज आणि IIFL सिक्युरिटीज यांचा समावेश आहे.
