दूरदर्शन दर्शकांना भारतात फ्री-टू-एअर (FTA) आणि रेडिओ चॅनेल (Radio) विनामूल्य पाहण्याची परवानगी दिली जाऊ शकते. म्हणजेच दूरदर्शनचे फ्री-टू-एअर चॅनेल (Free to Air Chanel) पाहण्यासाठी सेट टॉप बॉक्स (Set Top Box) लावण्याची गरज भासणार नाही. ब्युरो ऑफ इंडियन स्टँडर्ड्स (BIS) ने टेलिव्हिजन दर्शकांसाठी नवीन मानके सादर केली आहेत. तथापि, दूरदर्शनद्वारे फ्री-टू-एअर चॅनेल बघण्यासाठी, टीव्ही दर्शकांना त्यांच्या घराच्या किंवा इमारतीच्या छताला डिश अँटेना जोडणे आवश्यक आहे.
सध्या, टेलिव्हिजन दर्शकांना टेलिव्हिजनवर चॅनेल पाहण्यासाठी सेट-टॉप बॉक्स विकत घ्यावे लागतात. खरं तर, प्रेक्षक फ्री-टू-एअर चॅनेलसाठी पैसेच खर्च करत आहेत. परंतु, नवीन BIS मानकांचे पालन करण्यासाठी, टेलिव्हिजन उत्पादकांना त्यांच्या उत्पादनांमध्ये सॅटेलाइट ट्यूनर समाविष्ट करावे लागणार आहे. याचाच अर्थ फ्री-टू-एअर चॅनेलसाठी सेट-टॉप बॉक्सची आवश्यकता उरणार नाही.
BIS च्या मते, हा उपक्रम सरकारच्या सर्व योजना, शैक्षणिक वापर आणि उपक्रमांचा प्रचार करण्यास फायदेशीर ठरणार आहे. याशिवाय फ्री-टू-एअर चॅनेलद्वारे प्रेक्षकांना भारतीय सांस्कृतिक कार्यक्रमांचे भांडार खुले होणार आहे. मोठ्या प्रमाणात या सुविधेचा फायदा लोकांना होईल अशी अपेक्षा BIS ने व्यक्त केली आहे.
दरम्यान, दूरदर्शन एनालॉग ट्रान्समिशन (Analog Transmission) काढून टाकण्याच्या प्रक्रियेत आहे आणि उपग्रह प्रसारणाद्वारे विनामूल्य-टू-एअर चॅनेल सुविधा प्रदान करण्यासाठी प्रयत्नशील आहेत. दूरदर्शन (Doordarshan) आणि प्रसारभारतीच्या (Prasar Bharati) अनेक सेवा या विनामुल्य आहेत. परंतु सेट टॉप बॉक्स नसेल तर या सेवांचा उपभोग प्रेक्षकांना घेता येत नव्हता. आता मात्र सॅटेलाइट ट्यूनरच्या मदतीने विनामुल्य सेवेचा लाभ ग्राहकांना घेता येणार आहे .
ई-कचरा कमी करण्यावर सरकारचा भर (E-Wastage)
इलेक्ट्रॉनिक गॅझेट्सचा मोठ्या प्रमाणावर वापर भारतात होत आहे. जितका वापर तितकाच इलेक्ट्रॉनिक कचरा देखील निर्माण होतो आहे. यात जास्त प्रमाणात प्लास्टिकचा वापर होत असल्याने त्याचे विघटन होऊ शकत नाही. ई-कचऱ्यामुळे पर्यावरणसंबंधी प्रश्न देखील उपस्थित राहिले आहेत. या सगळ्यांचा विचार करता सेट टॉप बॉक्सचा अनावश्यक वापर टाळून ई-कचरा कमी करण्यावर सरकार भर देत आहे.
