२०२४ मध्ये Unified Payments Interface (UPI) मध्ये काही उल्लेखनीय बदल झाले आहेत. National Payments Corporation of India (NPCI) ने Paytm, GPay, PhonePe इत्यादी पेमेंट अॅप्स आणि बँकांना न‍िर्देश जारी केले आहेत. चला तर जाणुन घेऊया या वर्षी बदलत असलेल्या UPI पेमेंट नियमांची संपुर्ण माहिती.
Table of contents [Show]
निष्क्रिय UPI आयडी आणि क्रमांक निष्क्रिय करणे
NPCI ने पेमेंट अॅप्स आणि बँकांना UPI आयडी आणि एक वर्षाहून अधिक काळ निष्क्रिय राहिलेले नंबर निष्क्रिय करण्याचे बंधनकारक केले आहे. या हालचालीचा उद्देश सुरक्षा वाढवणे आणि UPI ecosystem ला सुव्यवस्थित करणे हे आहे. याद्वारे कोणतीही गैरसोय टाळण्यासाठी वापरकर्त्यांना सतर्क राहण्याचा आणि नियमित क्रियाकलाप सुनिश्चित करण्याचा सल्ला दिला जातो.
व्यापारी UPI व्यवहारांवर १.१% Interchange fee
एका महत्त्वपूर्ण बदलामध्ये ऑनलाइन वॉलेटसारख्या Prepaid Payment Instruments (PPI) द्वारे सुलभ केलेल्या २,००० रुपयांपेक्षा जास्त विशिष्ट व्यापारी UPI व्यवहारांवर १.१% Interchange fee लादणे समाविष्ट आहे. हा विकास ऑनलाइन कॉमर्सच्या गतिशीलतेवर परिणाम करण्यासाठी आणि जबाबदार व्यवहार वर्तनास प्रोत्साहन देण्यासाठी तयार केला आहे.
२,००० रुपयांवरील नवीन व्यवहारांसाठी ४-तासांची वेळ मर्यादा
ऑनलाइन पेमेंट फसवणुकीच्या वाढत्या प्रकरणांना आळा घालण्यासाठी, ज्या वापरकर्त्यांसोबत त्यांनी यापूर्वी व्यवहार केला नाही अशा वापरकर्त्यांना त्यांचे पहिले पेमेंट रु. २,००० पेक्षा जास्त करणार्‍या वापरकर्त्यांसाठी ४ तासांची वेळ मर्यादा लागू करण्यात आली आहे. या वेळेच्या निर्बंधामुळे UPI व्यवहारांमध्ये अतिरिक्त सुरक्षा स्तर जोडला जातो.
दैनंदिन पेमेंट मर्यादा
NPCI ने UPI व्यवहारांसाठी दैनंदिन पेमेंट मर्यादा १ लाख रुपये ठेवली आहे. दैनंदिन व्यवहारात गुंतलेल्या वापरकर्त्यांसाठी सुविधा आणि सुरक्षितता यांच्यातील समतोल राखणे हा या बदलाचा उद्देश आहे. वापरकर्त्यांना या सुधारित मर्यादेची जाणीव असणे आवश्यक आहे आणि त्यानुसार त्यांच्या व्यवहारांचे नियोजन करणे आवश्यक आहे.
रुग्णालये आणि शैक्षणिक संस्थांसाठी जास्त व्यवहार मर्यादा
सामान्य दैनंदिन पेमेंट मर्यादा १ लाख रुपये असताना, भारतीय रिझर्व्ह बँक (RBI) ने रुग्णालये आणि शैक्षणिक संस्थांना UPI पेमेंटची व्यवहार मर्यादा ५ लाख रुपये केली आहे. हे पाऊल या क्षेत्रांच्या विशिष्ट गरजा मान्य करते आणि हा न‍िर्बंध आर्थिक व्यवहार सुलभ करण्याचा हेतू आहे.
RBI जपानी कंपनी Hitachi सोबत सहकार्य करत आहे
जपानी कंपनी Hitachi च्या सहकार्याने, RBI संपूर्ण भारतभर UPI ATM आणण्यासाठी सज्ज आहे. या नाविन्यपूर्ण पद्धतीमुळे वापरकर्त्यांना त्यांच्या बँक खात्यातून थेट पैसे काढण्यासाठी QR कोड स्कॅन करता येतो. या उपक्रमाचा उद्देश रोख पैसे काढण्याची सुलभता आणि सुविधा वाढवणे हा आहे.
UPI पेमेंटमध्ये हे बदल होत असल्याने, वापरकर्त्यांना माहिती राहणे आणि विकसित होत असलेल्या नियमांशी जुळवून घेणे अत्यावश्यक बनते. या घडामोडींवर लक्ष ठेवून २०२४ मध्ये एक सुरक्षित डिजिटल पेमेंट अनुभवता येईल असे आम्ही सुनिश्चित करतो.
